Calff & Meischke

De titel voor dit artikel had ook Cloeck & Moedigh kunnen zijn, want het drukkers- en uitgeversbedrijf Calff & Meischke heeft veel te maken met het bedrijf Cloeck & Moedigh, en naam die velen kennen van de bioscoopreclames in Amsterdam. Hoe zat dat dan?

Calff & Meischke was het bedrijf van de Joodse Leonardus (Leo) Calff (Amsterdam, 2 april 1894) en de niet-Joodse Chris Meischke (Raamsdonk, 10 december 1894 – Amsterdam, 3 december 1961). Leo was een bekend drukker in Amsterdam en samen hadden ze dit bedrijf, een drukkers- en uitgeversbedrijf. Onder de naam Calff & Meischke werd het bedrijf bekend van de reclames in de bioscoop. 
Toen de bezetter bepaalde dat bedrijven geen Joodse eigenaar meer mochten hebben kocht Chris Meischke Leo Calff uit, in het najaar van 1940.1 Was het klein verzet om de initialen van het bedrijf te behouden met behulp van twee strijdbare woorden in 1940? Wie zal het zeggen.2 In 1949 is in advertenties te zien dat Chris Meischke het bedrijf alleen voert.

Het bedrijf
Op 1 januari 1918 gingen Leo Calff en Johan Christiaan August Meischke met elkaar een vennootschap aan onder de naam “Boek-, Courant- en Handelsdrukkerij Leo Calff & Co”.3 En hoewel de naam toen nog anders luidde was dit het begin van dit bedrijf. Het bedrijf was gevestigd op de Plantage Kerklaan 2 en verhuisde in augustus 1922 naar de Marnixstraat 413.4 
In 1923 komt de naam Calff en Meischke voor het eerst voor in het Algemeen Handelsblad.5 Vanaf die vermelding komt de ‘nieuwe’ bedrijfsnaam steeds terug in de bronnen.
Het bedrijf richtte zich mede op Joods Amsterdam, het Nieuw Israëlietisch Weekblad was een van de media waar men veelvuldig gebruik van maakte.6 Ondanks een grote staking in de drukkerswereld aan het einde van de jaren twintig, die ook dit bedrijf trof, ging het goed met deze drukker. In 1930 is het bedrijf in meerdere panden op de Marnixstraat te vinden, te weten op 413 en 419.7

Het bedrijf stapte al snel, toen de film als massamedium populair werd, in de bioscoopreclame en op initiatief van de Nederlandse Bioscoopbond en Leo Calff werd in 1936 de ‘Vereniging van bioscoopreclame-exploitanten’ opgericht. De Telegraaf vermeldde deze gebeurtenis:

 

bron:
1 Marijke Barend – Van Haeften en Frits Barend, Matzes en Mie, de lotgevallen van de families Barend en Van Haeften (Amsterdam 2017) 135.
2 http://100jaarcalffenmeischke.blogspot.nl/
3 “Advertentie”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 14-01-1918. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010652862:mpeg21:a0087
4 “Advertentie”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 05-08-1922. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110552250:mpeg21:a0039  
5 “Nagekomen kalenders.”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 16-01-1923. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010656431:mpeg21:a0205
6 “Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 23-09-1927. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010857990:mpeg21:a0117  
7 “Advertentie”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 19-09-1930. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858635:mpeg21:a0124
8 “VEREENIGING VAN BIOSCOOPRECLAME-EXPLOITANTEN.”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 22-10-1936. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl
9 Marijke Barend – Van Haeften, Matzes en Mie 135, 136.
10 Marijke Barend – Van Haeften, Matzes en Mie 138.
“Oorlog”. “De Telegraaf“. Amsterdam, 04-04-1974. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011198494:mpeg21:a0227
/resolve?urn=ddd:110577264:mpeg21:a0118
Stadsarchief Amsterdam, persoonskaarten

Illustratie:
http://www.jpekker.nl/de-geschiedenis-van-cloeck-moedigh-vastgelegd-in-vier-fraaie-bundeltjes/
“Advertentie”. “Algemeen Handelsblad“. Amsterdam, 14-01-1918. Geraadpleegd op Delpher op 22-04-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010652862:mpeg21:a0087

laatst bijgewerkt:
26 september 2019