Salomon van der Hout, van socialistische Amsterdammer tot Londense voddenraper. Deze vaststelling geven de grenzen van het leven van Salomon aan. Salomon was een socialist, de voorman van de Amsterdamse afdeling van de Eerste Nationale, en eigenlijk een van de weinigen die opviel en potentie had om deze beweging in Nederland verder te brengen. Een deel van zijn leven woonde hij in Londen waar hij volgens zijn doodcertificaat vodden raapte om in zijn bestaan te voorzien. Hoe kwam dat zo?
(Isaac) Salomon werd geboren op 25 september 1843 als zoon van Salomon Isaac van der Hout (1816) en Catharina Joseph Hoepelman (1818), waarschijnlijk op de Leprozengracht 31 (foto).
Hij trouwde op 19 december 1866 met Sara Harpman en kreeg met haar één zoon (?) en drie dochters (Klaartje (Amsterdam, 30 juli 1857 – Amsterdam, 17 mei 1932), ?, ?) .
Salomon overleed in Londen op 15 maart 1918.
Salomon heeft binnen zijn werkzame leven tal van eenvoudige beroepen gehad. Hij staat geregistreerd als portier, mijnwerker en als voddenraper. Hij was politiek zeer actief en zat aan tafel met Karl Marx en Friedrich Engels.
Congres
Op 28 en 29 mei 1871 vond in Amsterdam het Derde Nederlandse Werklieden Congres plaats. Dit congres, met een socialistische achtergrond, vond plaats tijdens een bijzondere historische gebeurtenis, de bloedige week van de Parijse Commune. In die week werd een socialistische opstand neergeslagen ten koste van 30.000 doden. Deze gebeurtenissen hebben zonder twijfel hun impact gehad op de sfeer tijdens het Nederlandse congres.
Salomon richtte, samen met Klaas Ris en F. W. L. Sauer, de Gemengde Vereeniging te Amsterdam op. Deze vereniging werd het hart van de Amsterdamse afdeling van de Internationale en in 1871 werd Van der Hout namens de Gemengde Vereeniging gekozen in de Bondsgenootschappelijke Raad van de Nederlandse sectie van de Internationale.
Hierdoor had Van der Hout het gezag om betrokken te zijn bij de oprichting van vakverenigingen. En dat deed hij, ook voor nog ongeorganiseerde beroepsgroepen.
Toch had Van der Hout een matigende rol wanneer dat nodig was. In augustus 1872 waren er twee straatdemonstraties tegen de hoge kosten van levensonderhoud voor de arbeiders. De eerste demonstratie leidde hij, de tweede trachtte hij te voorkomen en wilde hij niet een werkstaking gebruiken als politiek pressiemiddel.
Van 1 tot 7 september 1872 was er in Den Haag een Congres van de Internationale. Van der Hout was de afgevaardigde voor de afdeling Amsterdam en daar kwam hij terecht in de krachtmeting tussen Karl Marx en de ideeën van de niet-aanwezige Bakoenin, de grondlegger van het Anarchisme.
Van der Hout stelde zich daar, naar eigen zeggen, neutraal op. Hij wilde een typisch Nederlands standpunt naar voren brengen, maar tekende uiteindelijk wel de verklaring van de Bakoenistische minderheid.
Londen
Deze politieke activiteiten betekenden niet dat Van der Hout daarmee in zijn levensonderhoud kon voorzien. Eind 1872 was hij opnieuw werkloos. Met Sauer besloot hij naar Londen te gaan om daar geld te verdienen en op 3 december vertrokken zij uit Rotterdam. Hun gezinnen bleven, ondersteund door medestanders, in Nederland achter.
In Londen probeerden Sauer en Van der Hout via Friedrich Engels, ook een kopstuk uit de socialistische beweging, aan het werk te komen. Van der Hout kreeg werk aangeboden in Alten-Essen, Duitsland, en vertrok in februari 1873 naar deze plaats om te gaan werken als mijnwerker. In juni 1873 was hij kort in Nederland en ging daarna met zijn gezin terug naar Alten-Essen.
Begin 1874 woonde Van der Hout met zijn gezin op het East-End in Londen, het armste deel van de stad. Hij was in grote financiële problemen geraakt en vroeg in de twintig jaar dat hij daar woonde, keer op keer aan Engels of hij hem kon helpen. Friedrich Engels hielp hem steeds weer. De mannen zijn bevriend met elkaar en in 1891 is Engels een van de gasten tijdens het zilveren huwelijksfeest van Salomon en Sara.
Ondanks zijn financiële situatie is Van der Hout ook in Londen politiek actief. In november 1877 is hij een van de oprichters van de International Labour Union, was vanaf 1883 lid van de Labour Emancipation League en was regelmatig spreker in de openlucht. In 1885 was hij een van de sprekers tijdens de herdenking voor de Parijse Commune.
Hij bleef de rest van zijn leven in de lokale politiek actief.
Laatste Jaren
Gedurende de laatste jaren woonde Salomon in Whitechapel in Oost-Londen. Hij overleed in het ziekenhuis in Whitechapel aan de gevolgen van een kwaadaardige aandoening in zijn mond. Op het doodcertificaat werd als beroep voddenraper opgegeven.
bron:
Wielsma, Piet e.a., Hout, Isaac Salomon van der, socialhistory.org (geraadpleegd 16 nov 2014),
www.maxvandam.info, kaart Isaac Salomon van der Hout (geraadpleegd 16 nov 2014)
stadsarchief Amsterdam, bevolkingsregister Salomon Isaac van der Hout.
Laatst bijgewerkt:
14 september 2019