Aby de Lange had verschillende schoenenwinkels. De vestiging op het Koningsplein 7 was na de oorlog zeer bekend, er zit op dit moment weer een schoenenzaak, maar ook in Den Haag had Aby een vestiging en hij mocht zich zelfs hofleverancier noemen.
De oorsprong van deze schoenenzaken lag echter op de Utrechtsestraat, waar tot juni 1942 de eerste zaak gevestigd was op nummer 127. Dat pand werd in 1891 verbouwd naar een plan van architect Adriaan Moen. Op de winkeletage na is de huidige gevel nog eender.
Abraham de Lange, geboren in 1858, staat op dit adres geregistreerd met een schoenenzaak. Hij was gehuwd met Rebecca Kuijt. Hun zoon was Henri de Lange, geboren op 30 januari 1897 en hij is de volgende die op dit adres geregistreerd werd. Hij trouwde op 28 augustus 1924 met Johanna (Jopie) Blok (23 mei 1902; dochter van Jacob Blok en Grietje de Wolff). Op de gezinskaart staan twee zoons, Jacob (15 april 1928) en Abraham (19 december 1930).
Uit de verhalen is te achterhalen dat De Lange een succesvol bedrijf was. Familie De Lange waren geziene mensen in de buurt en het gezin was “in goede doen”.
Verraad
Het Joodse gezin De Lange is in de oorlog aangegeven door een ondernemer uit de buurt.
Het gezin De Lange werd gelukkig tijdig gewaarschuwd door een politieagent. Zoon Aby (Abraham) de Lange zei hierover in een interview: “Ik herinner me hoe mijn moeder Jopie Blok op 6 juni 1942 om acht uur ‘s morgens de woonkamer van het huis aan de Utrechtsestraat 127 binnenkwam. Ze zei dat ik me netjes moest aankleden, de straat over moest steken zonder om te kijken en naar een huis aan de Reguliersgracht moest gaan. Daar zou ik worden opgehaald om onder te duiken. Moeder zei: “Er is een tip gekomen van een politieagent van bureau Stadhouderskade dat we om tien over elf uit huis worden gehaald. We moeten hier weg, anders is het afgelopen.”
De zoons gingen in de onderduik, vader en moeder kwamen in Auschwitz-Birkenau terecht.
Onderduik
Aby dook op verschillende plaatsen in Nederland onder. Op de Reguliersgracht woonden Augustus de Haan en zijn vrouw Christine, hij was voetenkundige en zij kenden familie De Lange goed. Augustus en Christine hebben Aby naar Maarn gebracht, waar hij onderdook in het houten landhuis Welna. Deze onderduik was niet vanaf juni 1942 tot het einde van de oorlog bruikbaar, door een slagersknecht werd hij naar Gasselternijveen gebracht waar Aby onder de preekstoel van de gereformeerde kerk ondergedoken zat. Later kwam hij op nog meer plaatsen in de onderduik, onder andere in Stadskanaal.
Terug
Het hele gezin overleefde de oorlog. Vader en moeder kwamen terug uit Auschwitz-Birkenau, wat op zich al een unicum was. Ook de beide zoons hadden door de onderduik de oorlog overleefd.
Gedurende de oorlog had vader bij drogist Van Hemert, aan de overzijde van de Utrechtsestraat, kostbaarheden ondergebracht. En ook die kostbaarheden kreeg het gezin terug.
Na de oorlog
Na de oorlog is Aby in het bedrijf gekomen en heeft het uitgebouwd tot een zeer goed bekend staand bedrijf, en waren zelfs hofleverancier. In Amsterdam werd hun vestiging op het Koningsplein het bekendst.
Lees verder
Lees verder over Aby de Lange.
bronnen:
verbouwingsplan beeldbank stadsarchief Amsterdam 5221BT911230 , bewerkte uitsnede.
woningkaart stadsarchief Amsterdam Utrechtsestraat 127.
stamboom Henny Savenije www.geneanet.org (geraadpleegd 24 jan 2014) data Johanna Blok .
Interview Aby de Lange hollanddocradio mei 2010 (geraadpleegd 24 jan 2014) .
Illustratie:
verbouwingsplan beeldbank stadsarchief Amsterdam 5221BT911230 , bewerkte uitsnede.
foto: Utrechtsestraat 127 op 25 januari 2014.
gepubliceerd:
21 april 2016
laatst bijgewerkt:
7 juli 2023