| Update 3 april De bewoners van het huis waar deze Stolperstein ligt, staken hun juridische strijd en de steen blijft liggen.1 Daarmee wordt deze herinnering bewaard en dat is mooi. Ik hoop dat het stuk van gisteren heeft bijgedragen aan dat besluit en ook voor de bewoners bijdraagt om eerdere bezwaren opzij te zetten. Gisteren plaatste ik dit verhaal op de site. Het werd tientallen keren gedeeld, duizenden keren gelezen en een stortvloed aan reacties kwam. Het artikel ging over de mogelijke afbraak van een herinnering terwijl deze site de duizenden herinneringen een plek probeert te geven. Hier vertellen honderden verhalen het verhaal over veel mensen en plaatsen. In de tien jaar dat deze site bestaat is nog nooit zo massaal een artikel gelezen, en dat terwijl al die andere verhalen veel interessanter zijn. Het was goed om te lezen dat het verhaal gewaardeerd wordt. Dat u vond dat het goed verwoord was. Maar wat me erg raakte was dat er ook reacties kwamen waarbij termen werden geplaatst die niet nodig waren. Dit verhaal gaat over respect voor het verleden, over de functie van herdenken en over wat we kunnen leren van die tijd in een stad waar de geschiedenis in elke steen zit. Binnen dit alles is het van belang dat we het gesprek aangaan zonder die eerste emoties en dat we dan rekening houden met elkaar. Juist nu.bron: 1 Het parool, 3 april 2017. |
2 april 2017
Dat op 1 april het bericht naar buiten komt dat er twee bewoners in Amsterdam Zuid zijn die aanstoot nemen aan de struikelsteen voor hun huis lijkt bijna een 1-april grap. Maar dan wel een die van elke vorm van humor ontdaan is. De bewoners zijn ‘zeer geëmotioneerd’ en stappen naar de rechter omdat het een ‘onredelijke belasting is voor hun privéleven’.
Wat een gotspe.
Wanneer je in een eeuwenoude stad woont, woon je daar ook met het verleden van die stad. Zo zaten in mijn huis de kantoren van de Duitse brandweer. Ik kijk vanuit mijn werkkamer naar het pand waar Abraham Puls, de roverhoofdman van Amsterdam die de inboedels van de weggevoerde Joden naar Loods Argentinië bracht (en zelf het nodige inpikte) voor, tijdens en na de oorlog woonde. 30 meter verderop is het huis waar uitgever Kettman de Nederlandse vertaling van Mein Kampf uitgaf en daartussen verschillende panden die een geschiedenis binnen de slavernij hebben. Dat is de geschiedenis van een stad. Dat zijn de wonden. Dat zijn de plekken waar je kunt stilstaan, de plekken waar je kunt besluiten dat jij dit nooit wil laten gebeuren.
Een struikelsteen vertelt iets wat er gebeurde met een mens. Die mensen vertrokken niet omdat ze last hadden van rolkoffers. Ze verhuisden niet omdat de bakfiets van de buurman steeds voor de deur werd geparkeerd. Ze verhuisden niet vanwege modern leed. Ze vertrokken omdat ze uitgezonderd werden, gediscrimineerd, doodgezwegen en vermoord moesten worden. Dat had de bezetter zo bepaald. Ze gingen met hun rugzak op pad (de Joodse Raad adviseerde nog deze rugzak niet te vol te doen) en ze kwamen nooit meer terug. Een struikelsteen is een monumentje voor een mens en een afgesneden leven. Met die naam in de straat kunnen we een mens herdenken en besluiten, in deze wereld vol haat, dat dit nooit meer mag gebeuren.
Te belastend? Na een maand zijn de meeste struikelstenen zo donker als het trottoir. Je moet je best doen hem te zien. En dan nog, als je wil wonen op een plek zonder deze geschiedenis zijn die er ook. In Almere en Lelystad liggen geen struikelstenen, op de Zuidas en IJ-burg ook niet. Maar als je kiest om in een stad met een geschiedenis te leven, pas dan niet die stad aan jou aan, maar pas je aan die stad aan.
De enigen die hadden mogen wensen dat die steen er niet is, zijn de mensen die met die steen herdacht worden.
illustratie:
met dank aan H Pieper-Theeboom, 7 april 2017
laatst bijgewerkt:
24 september 2019