In de Transvaalbuurt woonde voor de oorlog een groot deel van de armere Joodse bevolking van Amsterdam. Deze was grotendeels afkomstig uit de buurt rondom het Waterlooplein en daar vertrokken toen veel woningen onbewoonbaar werden verklaard en op de nominatie stonden om gesloopt te worden.
Maar de buurt nét ten noorden van de Transvaalbuurt, de Oosterparkbuurt, trok ook veel Joodse bewoners, vaak wat armer dan in de Transvaalbuurt. Deze buurt lag dicht bij de synagoge aan de Linnaeusstraat. Een groot deel van de Joodse bewoners ging echter niet of nauwelijks naar deze sjoel, in de dertiger jaren was voor hen het socialisme belangrijker dan religie.
Vrolikstraat
De Vrolikstraat is vernoemd naar twee Amsterdamse medici, Gerardus Vrolik (1775-1857) en zijn zoon Willem Vrolik (1801-1863). De eerste bewoner van deze straat werd geregistreerd op 27 november 1888. In de straat woonden vooral arbeiders en ambachtslieden, en de Joodse diamantbewerkers waren er sterk vertegenwoordigd.
Joodse Vrolikstraat
De website joodsmonument.nl laat al zien dat er in de Vrolikstraat enkele honderden Joodse mensen woonden die de oorlog niet hebben overleefd.
In 2010 stonden een aantal panden in de Vrolikstraat op de nominatie om gesloopt te worden, deels ook “Joodse huizen”, ondanks de protesten van de bewoners van deze buurt. Het ging hier om de huizen 245 – 255 (en de erachter gelegen huizen op de 3e Oosterparkstraat 44-66).
Wie woonden er in deze straat, en met name in het deel dat is afgebroken?
Vrolikstraat 11 – Betsalel
F. Abrahamson was de penningmeester van de Joodse vereniging Betsalel en woonde hier in 1933.
Vrolikstraat 32 – gezin J. Blitz
J. Blitz woonde hier in 1911 en vroeg in een advertentie een slagersknecht. Wellicht was hier een slagerij. In 1937 wordt dit in een advertentie bevestigd en heet het bedrijf J. Blitz & Zonen en is er ook een filiaal op de Saffierstraat 81. Van het gezin Blitz werd zoon Ruben (Amsterdam, 25 januari 1917 – Sobibor, 23 juli 1943) in de oorlog vermoord.
Vrolikstraat 34 – zuivelhandel B. Kuit
B. Kuit had hier een zaak in boter en kaas met de naam “De Vrolijke Boterwinkel” in 1912. Deze zaak adverteerde in het Nieuw Israëlietisch Weekblad. In 1920 was er eveneens een zuivelhandel gevestigd, nu van B. Moscoviter. De naam “De Vrolijke Boterwinkel” werd nog steeds gebruikt. Op 1 mei 1922 werd de zaak overgenomen door M. L. de Lange, nog steeds onder dezelfde naam.
B. Kuit was waarschijnlijk Baruch Kuit (Amsterdam, 29 juni 1889 – Auschwitz, 3 december 1942). Hij was gehuwd met Vrouwtje van Hes (Amsterdam, – Auschwitz, ). Baruch en Vrouwtje hadden twee kinderen; Jacob (Amsterdam, – Gemeente niet bekend, ) en Hetty (Amsterdam, – Sobibor, ).
Vrolikstraat 36 – kapper S. Blits
Simon Blits was coiffeur en woonde op dit adres in 1926. Simon werd geboren in Amsterdam op 7 juni 1895 en vermoord in Auschwitz op 28 februari 1945. Hij was gehuwd met Duitje Engelsman (Amsterdam, 22 augustus 1895 – Auschwitz, 7 juli 1944) en zij hadden twee zonen Isaäc (Amsterdam, 28 oktober 1918 – Sobibor, 16 juli 1943) en David (Amsterdam, 10 juni 1922 – Midden-Europa, 31 maart 1944).
Vrolikstraat 38 – aardappelen, groente en fruit B. Halberstadt
B. Halberstadt had in 1922 op dit adres een handel in aardappelen, groenten, fruit en comestibles.
Vrolikstraat 42 – Waschverzending
Waschverzending Oosterpark was hier in 1921 gevestigd en deed de was, mangelde en steef ze, voor 33 cent per kilogram. De was was binnen drie dagen klaar. Er waren twee vestigingen, op 42 en 233.
Vrolikstraat 52 – slagerij L. Blits – Quiros
Op 26 juni 1923 werd op dit adres de volksvleeschhouwerij ORT van L. Blits – Quiros geopend.
Vrolikstraat 52-3 – gezin Mozes Worms
Hier woonde Mozes Worms. Hij was diamantslijper. Mozes was gehuwd met Roza Sarphati. Kinderen uit dit huwelijk waren Rebecca Hanna, Jansje, Meijer, Rebekka, Sara Schoontje (Celien), Jesaia, Judith (Jet) en Levie (Louis). Na de geboorte van de laatste zoon – Louis – stierf moeder Roza. Mozes trouwde later met Elisabeth Katan. Meer informatie over dit gezin staat hier.
Vrolikstraat 60-II – gezin Loonstijn
Op Vrolikstraat 60-II woonden voor en in de Tweede Wereldoorlog Max Loonstijn en Judith Ketellapper. Zij overleefden de oorlog en hun verhaal staat hier.
Vrolikstraat 64 – gezin C. A. Meslier
C. A. Meslier had op dit adres in 1910 een zaak in koloniale waren, kruidenierswaren, wijnen, likeuren en gebak. In september 1917 werd deze zaak verkocht “wegens vertrek naar buiten”. De zaak werd overgenomen door L. Hart, die in 1921 adverteerde voor Joods Nieuwjaar. In 1932 had Hart nummer 66 bij de winkel getrokken. De zoon van het gezin Isaac (Amsterdam, 22 mei 1927) werd op 31 maart 1944 vermoord.
Vrolikstraat 68 – Feitsma
S. Feitsma woonde op dit adres in 1910 en zocht een flinke slagersjongen.
Vrolikstraat 75 – accountant A. Drukker
A. Drukker was accountant en was in 1923 op dit adres gevestigd.
Vrolikstraat 76 – meubelfabriek Cardozo en Couzijn
In augustus 1910 ging de meubelfabriek van Cardozo en Couzijn van de Roetersstraat 9 naar Vrolikstraat 76.
Vrolikstraat 76-1 – H. Melkman
H. Melkman vroeg in 1911 om leerlingen om het kostuumnaaien te leren. In 1915 vroeg Melkman sponsenwerkers.
Vrolikstraat 77 – schoenmaker Kwiezer
D. Kwiezer was meesterschoenmaker en op dit adres gevestigd. In 1905 zocht hij een leerling voor zijn bedrijf.
Vrolikstraat 80 – Jacob Walvisch
Jakobus Joseph (Jaap) Walvisch (Köningssteele, 10 maart 1913 – Auschwitz, april 1944) was kolenboer en karrenverhuurder en had zijn loods op nummer 78. Jaap was getrouwd met Mietje (Mina) Bosboom (Amsterdam, 12 juli 1913).
Zijn dochter Channa (Henny) (Amsterdam, 31 december 1936) ging in de onderduik en overleefde de oorlog. Haar eerste onderduik was al in 1941 bij een gezin in Den Bosch en gedurende de oorlog zat Channa op 15 verschillende adressen. In de oorlog, tijdens de onderduik in 1944, werd hun zoon Jakobus Leonardus (Jaap) geboren. Jakobus Joseph heeft dit niet mogen beleven, hij werd in december 1943 door verraad opgepakt en vermoord in Auschwitz.
In de periode van 1991 tot en met 1995 heeft Mina Bosboom haar herinneringen over de families, de oorlog en de onderduik in een schrift geschreven. Zoon Jaap heeft de herinneringen bewerkt als boek “Altijd Verledentijd, oorlogsherinneringen van Mina Walvisch-Bosboom” en “Het Oorlogsrelaas” van Beppie Ottenbros-Bosboom. Voor Jakob Walvisch is op Vrolikstraat 80 een struikelsteen geplaatst.
Vrolikstraat 80 – Z. Zwaap
In 1930 woonde op dit adres Z. Zwaap. Hij was secretaris van het koor van de synagoge in de Linnaeusstraat.
Vrolikstraat 80-2 – gezin De Vries
Boven de familie Walvisch woonde familie De Vries, bestaande uit vader Simon (Amsterdam, 13 juli 1893), moeder Esther Druif (Amsterdam, 21 juli 1892) en dochters Sara (Sittard, 11 april 1921) en Elisabeth (Sittard, 23 juni 1923). Het gezin De Vries werd in Auschwitz vermoord op 30 september 1942.
Elisabeth de Vries (Liesje) was verloofd met de niet-joodse Jaap Wijman. Jaap Wijman woonde in bij de familie de Vries. Hij was huisschilder en had in die (crisis)tijd onregelmatig werk. Hij raakte bevriend met de onderburen, de familie Walvisch en hielp Jaap Walvisch in de kolenzaak en bij de reparaties van de bakfietsen en handkarren.
Toen Jaap Walvisch en Mina Walvisch-Bosboom gingen onderduiken deed Jaap Wijman aan Jaap Walvisch de belofte voor “het kind en Mina” te zorgen als Liesje de Vries en hem iets zou overkomen.
Na de oorlog heeft hij die belofte gestand gedaan, Jaap Wijman trouwde met Mina Bosboom en werd de stiefvader van Henny (Channa) en Jaap Walvisch. Mina en Jaap Wijman kregen nog een dochter die in 1965 naar Israël emigreerde.
Vrolikstraat 81 – D. Mouwes
D. Mouwes had een zaak ORT en leverde in 1924 paasartikelen en alle soorten wijn en likeuren van de Fa. Weduwe Stein.
Vrolikstraat 81 – sigarenmagazijn M. Kannegieter
In 1939 zat hier het sigarenmagazijn van M. Kannegieter.
Vrolikstraat 83 – atelier Schnitseler
Mej. Schnitseler woonde op dit adres in 1912 en had een atelier waar lingerie gemaakt werd.
Vrolikstraat 85 – boekbinderij N. Polak
N. Polak had een Hebreeuwse boekbinderij op dit adres in 1926.
Vrolikstraat 89 – broodbakker
In augustus 1900 werd op dit adres een filiaal van broodbakker De Haan geopend.
Vrolikstraat 89-3 – H. Ibsen
In september 1925 woonde op 89-3 Herman Cornelis Ibsen (Amsterdam, 4 juni 1887), stukadoor. Hij adverteerde ook in de Joodse media.
Vrolikstraat 90 – gezin Arbeid
Hier heeft het gezin van Isaac Arbeid gewoond.
Vrolikstraat 90-3 – Louis Colmans en Helena Finsi
Louis en Helena woonden hier aan het begin van de oorlog.
Vrolikstraat 92 – S. Kesner
S. Kesner was dansmeester in woonde op dit adres rond 1907. In 1929 was hier de zaak van Benninga gevestigd, waar onder andere scheerpoeder verkocht werd.
Vrolikstraat 92 – tabakszaak Emons
Channa Walvisch (1936), als kind bewoonster van deze straat, meldt dat hier de winkel in Tabak en Sigarenhandel van de familie Emons gevestigd was. Volgens een andere lezer van de site was dit zeker tot in de jaren zeventig. De dochter van dit katholieke gezin, Stien, was bevriend met de moeder van Channa en had haar in het najaar van 1941 bij vrienden in Den Bosch gebracht. Op 1e kerstdag 1941 heeft zij Channa weer opgehaald om haar vijfde verjaardag thuis te vieren.
De bedoeling was dat Channa daarna weer terug zou gaan. Maar ze was (gelukkig) zo verwaarloosd dat ze niet terug hoefde naar Den Bosch. Het was het naarste gezin waar ze in de oorlogsjaren is geweest. Pas in de zomer van 1942 is Channa (op de drie maanden na dat ze met haar moeder herenigd was in 1943 en ook dagelijks haar vader zag die in een ander huis zat ondergedoken in dezelfde laan) alleen aan haar zwerftocht langs vele gezinnen in de Haarlemmermeer begonnen. Velen hebben hun leven voor haar gewaagd en dit vindt ze nog altijd heel bijzonder.
Vrolikstraat 92-1 – De Leeuw – Walvisch
Op dit adres woonde Alexander de Leeuw (Amsterdam, 24 juli 1910 – Mauthausen, 4 september 1941). Hij was gehuwd met Marie Walvisch (Essen, 14 mei 1910), de dochter van Jacob Walvisch en Heintje Wagenaar op Vrolikstraat 96, en Marie was de zuster van Jakobus Joseph Walvisch die op nummer 80 woonde.
Marie werd in Sobibor vermoord op 21 mei 1943, samen met hun zoon Hijman (Amsterdam, 14 juni 1938).
Vrolikstraat 93 – W. Waanders
W. Waanders verkocht vanaf dit adres in 1910 groenten en aardappelen.
Vrolikstraat 96 – fam. Walvisch
Op dit adres woonden de ouders van Jakob Walvisch (nummer 80) en Marie (Marietje) Walvisch (nummer 92-1).
Joseph Walvisch werd geboren in Amsterdam op 24 april 1884. Hij was gehuwd met Heintje Wagenaar, geboren in Amsterdam op 20 april 1874. Joseph en Heintje werden in Auschwitz vermoord op 1 oktober 1942. Alida Wittenburg-Walvisch (Amsterdam, 13 maart 1917) woonde bij haar ouders in en werd vermoord in Sobibor op 4 juni 1943.
Vrolikstraat 99 – boekhandel Vaz Dias
Op dit adres was in 1912 boekhandel Vaz Dias gevestigd.
Vrolikstraat 103 – De Faam
In 1929 was deze zaak hier gevestigd. Er werd onder andere Blog’s scheerpoeder verkocht.
Vrolikstraat 112 – bibliotheek
In het begin van de vorige eeuw adverteerde men met dit adres als de uitgebreidste leesbibliotheek van het Oosterparkkwartier. Eigenlijk betrof het hier Wolff’s boekhandel.
Ro de Wolff was lerares viool en piano.
Vrolikstraat 112 – kruidenier H. Simons
In 1933 was hier de kruidenier H. Simons gevestigd.
Vrolikstraat 113 – E. S. van Raap
E. S. van Raap verkocht tabakswaren en had een aantal filialen in de stad. In 1916 noemde hij de Weesperstraat 59, Vrolikstraat 113, Dapperstraat 44, Celebesstraat 29, Jodenbreestraat 18, Transvaalstraat 57-59, Gerard Doustraat 254, Ferdinand Bolstraat 81, Nicolaas Beetsstraat 69 en Oude Brugsteeg 4.
In 1922 was op 113-huis het secretariaat gevestigd van de Amsterdamse Cabaretvereniging D. V. O. J. Goudeketting woonde in die tijd op dit adres.
Vrolikstraat 130 – Van Sijs
M. van Sijs had hier in 1910 een vleeswinkel. Rabbijn Dünner meldde dat deze zaak niet onder zijn rabbinaal toezicht stond.
Vrolikstraat 135 – Melkinrichting
Jac. Nol had op dit adres de N V Melkinrichting “Plancius” ORT in 1922.
Vrolikstraat 155 – De Vries
Op dit adres was het magazijn en de werkplaats van meubileerinrichting De Vries in 1906. De zaak zelf zat op de Swammerdamstraat 44.
Vrolikstraat 158-3 – brooddepot
B. Koopmans had hier in 1925 zijn brooddepot.
Vrolikstraat 160-3 – Tobias Green
Tobias Green (Amsterdam, – Auschwitz, ) was scheidsrechter in het amateurvoetbal en woonde op dit adres in 1925. Hij huwde met Sophia Wagenaar (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden een zoon Meier Joël (Amsterdam, – Westerbork, ). Tobias was diamantbewerker. Hij was ook voorzitter van de Amsterdamse voetbalclub Blauw Wit. In het begin van de bezetting woonden Tobias en Sophia op de Boekenberglei 101 in Deurne, België.
Vrolikstraat 163 – N. E. Hartogs
N. E. Hartogs was zieken- en zenuwlijderverpleger en woonde op dit adres in 1900.
Vrolikstraat 166-1 – gezin Kat
Hier voor en in de Tweede Wereldoorlog woonde het gezin Kat. Het verhaal over dit gezin staat hier.
Vrolikstraat 177 – schoenmakerij I. Calo
I. Calo had in 1909 hier zijn schoenmakerij en verhuisde zijn bedrijf toen naar de 3e Oosterparkstraat 82.
Vrolikstraat 178-3 – Juda Polak
In een bericht van kinderkoor “de kleine stem” uit 1927 is te lezen dat de heer J. Polak secretaris was van dit koor. Juda Polak (Amsterdam, 1 juni 1881 – Auschwitz, 5 oktober 1942) woonde op driehoog. De voorzitter in 1925 was A. Lisser die op Vrolikstraat 347-2 woonde.
Vrolikstraat 180 – Slager M. Slager
M. Slager had een model-vleeschhouwerij op de Camperstraat 62 en een filiaal op dit adres.
Vrolikstraat 189 – B. L. Lissaur
B. L. Lissaur en echtgenote waren makelaars en waren op dit adres gevestigd in 1911.
Vrolikstraat 193 – G. v. d. Kar
In 1909 zat G. v. d. Kar op dit adres. Hij was meubelmaker en stoffeerder. De werkplaats was op de Zwanenburgerwal 23.
Vrolikstraat 233 – Waschverzending Oosterpark
Waschverzending Oosterpark was hier in 1921 gevestigd en deed de was, mangelde en steef de was voor 33 cent per kilogram. De was was binnen drie dagen klaar. Er waren twee vestigingen, op 42 en 233.
Vrolikstraat 237-III – familie De Vries
Op dit adres woonde Hartog de Vries (Amsterdam, 3 februari 1910 – Auschwitz, 25 januari 1943) en zijn vrouw Ruchel Waksman (Sandomierz, Polen, 15 juli 1907 – Sobibor, ) en hun dochter Ida (1938). Volgens de kaart in het stadsarchief van Amsterdam was Hartog krantenbezorger. In het echt was hij koopman in ongeregelde goederen en stond van maart tot half augustus 1935 op maandag tot vrijdag op de markt op het Waterlooplein. In 1940 werd Hartog al uitgeschreven uit het bevolkingsregister, hij werd opgenomen in “het Apeldoornse Bosch”, waar hij werd verpleegd tot de nazi’s deze instelling leeghaalden op 23 januari 1943. Hartog en Ruchel werden vermoord, dochter Ida overleefde de oorlog.
Vrolikstraat 245hs – gezin Druijf
Op 245hs woonden Levie Druijf (Amsterdam, 14 april 1896 – Auschwitz, 30 september 1942), Rebecca Brander (Amsterdam, 26 mei 1896 – Auschwitz, 9 augustus 1942) en hun kinderen Isaac (Amsterdam, 7 september 1918 – Auschwitz, 1 oktober 1942; banketbakker van beroep), Hartog (overleefde de oorlog), Elisabeth (Amsterdam, 24 november 1922 – Sobibor, 7 mei 1943; naaister) en Nathan (Amsterdam, 14 augustus 1930 – Auschwitz, 9 augustus 1942). Levie was sigarenmaker van beroep en trouwde met Rebecca op 20 maart 1918 voor de wet en op de 24e maart hadden zij hun choepa in de sjoel op het Rapenburg.
Vrolikstraat 245-II – gezin Snoek
Hier woonden Abraham Snoek (Amsterdam , 4 oktober 1870 – Auschwitz, 27 november 1942) en zijn vrouw Keetje Vrachtdoender (Amsterdam, 1 mei 1872 – Auschwitz, 12 februari 1943). Abraham was diamantbewerker. Abraham en Keetje huwden op 23 mei 1894.
Vrolikstraat 247hs – gezin Premselaar
Op Vrolikstraat 247hs woonden in 1941 Abraham Jesajijas Premselaar (Woerden, 10 september 1888 – Auschwitz, 30 september 1942) en zijn vrouw Roosjen Bollegraaf (Slochteren, 26 mei 1897 – Amsterdam 4 februari 1941). Abraham en Roosjes kwamen uit ‘de oude Jodenbuurt’ en woonden eerst op de Rapenburgerstraat 41, daarna in deze straat op nummer 20. In 1930 kwamen ze op de Krugerstraat 25 te wonen en vertrokken ze dus uit hun vertrouwde buurt.
Zij hadden twee kinderen, waarvan Esther (Amsterdam, 25 maart 1927 – Sobibor, 5 maart 1943) de oorlog niet overleefde, haar broer Jacques Simon (Amsterdam, 10 augustus 1925) wel. Abraham hertrouwde op 7 mei 1941, na het overlijden van Roosjen, met Mietje van Emrik. Mietje werd geboren in Amsterdam op 30 juli 1901 en werd samen met haar man in Auschwitz vermoord op 30 september 1942.
Vrolikstraat 247-1 – gezin Poppelsdorf
Op Vrolikstraat 247-1 woonde Salomon Poppelsdorf (Amsterdam, 3 maart 1860 – Auschwitz, 12 februari 1943), zijn vrouw Sara Jessurun (Amsterdam, 24 oktober 1874 – Auschwitz, 12 februari 1943 en hun dochter Rebecca (Amsterdam, 20 december 1885 – Auschwitz, 12 februari 1943). Salomon en Sara trouwden op 15 juli 1908 te Zaandam.
Vrolikstraat 247-II – gezin Kroonenberg
Hier woonden Arie Kroonenberg (Amsterdam, 3 april 1890 – Auschwitz, 12 oktober 1942), zijn vrouw Rebecca Plas (Amsterdam, 23 juni 1896 – Auschwitz, 8 oktober 1942, hun dochter Klara (Amsterdam, 23 juni 1923 – Auschwitz, 31 januari 1944 en hun zoon Marcus (Amsterdam, 6 mei 1925 – Blechhammer, 21 januari 1945)
Vrolikstraat 247-III – gezin Premseler
Op Vrolikstraat 247-III woonde Hartog Premseler (Amsterdam, 14 maart 1889 – Auschwitz, 5 oktober 1942) en zijn vrouw Kaatje Nebig (Amsterdam, 10 januari 1890 – Auschwitz, 5 oktober 1942). Kaatje en Hartog trouwden op 11 januari 1913, Hartog was van beroep winkelbediende.
Vrolikstraat 249 – gezin De Wolf
Op Vrolikstraat 249 woonde Mozes de Wolf (Amsterdam, 27 augustus 1877 – Sobibor, 26 maart 1943) en zijn vrouw Vrouwtje Roodfeld (Amsterdam, 19 september 1879 – Sobibor, 26 maart 1943). Mozes was diamantbewerker.
Vrolikstraat 249-1 – gezin Frank
Op 249-I woonde Joel Frank (Amsterdam, 20 augustus 1915 – Auschwitz, 30 september 1942) en zijn vrouw Frederika Elsas (Amsterdam, 26 maart 1916 – Auschwitz, 26 juli 1942 en hun zoon Alex Sander Frank (Amsterdam, 25 april 1941 – Auschwitz, 26 juli 1942).
Vrolikstraat 249-III – gezin Kanes
Op 249-III woonde Jacob Kanes (Amsterdam, 16 juni 1895 – Auschwitz, 30 november 1943) en zijn vrouw Esther Lootsteen (Amsterdam, 1 januari 1901 – Auschwitz, 2 november 1942).
Vrolikstraat 251 – Betje Natkiel
Op dit adres woonde Betje Natkiel – Van Loggem (Amsterdam, 31 augustus 1873 – Sobibor, 23 april 1943). Haar zoon Jacob (Amsterdam, 8 juni 1909) overleefde de oorlog. Jacob was getrouwd met Rebekka Bosboom (Amsterdam, 10 maart 1917) en woonde op de Amstellaan 44-2.
Vrolikstraat 251-III – gezin Roeg
Dit was het adres van Hartog Roeg (Amsterdam, 5 september 1942 – Mauthausen, 5 september 1942), zijn vrouw Heintje Wertheim (Amsterdam, 6 september 1906 – Sobibor, 21 mei 1943), Meijer Roeg (Amsterdam, 2 oktober1933 – Sobibor, 21 mei 1943), Benedictus Roeg (Amsterdam, 2 september 1935 – Sobibor, 21 mei 1943) en Salomon Roeg (Amsterdam, 15 maart 1940 – Sobibor, 21 mei 1943).
Vrolikstraat 253-1 – gezin Van Praag Sigaar
Op 253-I woonden Philip van Praag Sigaar (Amsterdam, 14 september 1871 – Sobibor, 23 april 1943), zijn vrouw Simcha Blik (Amsterdam, 31 mei 1869 – Sobibor, 23 april 1943), Rebecca van Praag Sigaar (Amsterdam, 24 oktober 1900 – Auschwitz, 31 januari 1944) en Barend van Praag Sigaar (Amsterdam, 1 juni 1909 – Auschwitz, 24 september 1943).
Vrolikstraat 253-II – gezin Penha
Op 253-II woonden Gabriël Penha (Amsterdam, 20 november 1889 – Auschwitz, 5 oktober 1942), zijn vrouw Bertha Metzelaar (Amsterdam, 28 maart 1889 – Auschwitz, 5 oktober 1942) en Juliette Penha (Antwerpen, 14 oktober 1921 – Auschwitz, 3 september 1942). Gabriël was diamantwerker en gezien de geboorteplaats van zijn dochter heeft het gezin, zoals zovelen deden, een tijd in Antwerpen gewoond om daar in de diamantindustrie te werken.
Vrolikstraat 253-III – gezin Valensa
Op 253-III woonden Isaac Valensa (Amsterdam, 21 maart 1898 – Auschwitz, 31 januari 1943), zijn vrouw Esther Quiros (Amsterdam, 22 oktober 1897 – Auschwitz, 8 oktober 1942), en een familielid Sara Quiros (Amsterdam, 15 juni 1890 – Sobibor, 26 maart 1943) en Emanuel de Valensa (Amsterdam, 24 april 1928 – Auschwitz, 8 oktober 1942).
Vrolikstraat 255 – Papegaai
M. J. Papegaai had op dit adres in 1910 zijn brooddepot. Meijer werd op 19 juli 1885 geboren in Amsterdam als zoon van Jacob Papegaai. Meijer was gehuwd met Mietje Druif (Amsterdam, 9 juli 1885 – Sobibor, 28 mei 1943). Hij woonde op dit adres sinds 2 februari 1910. Ten tijde van de oorlog wonen Meijer en zijn gezin op de Saffierstraat 33-3 en hij is dan lederfabrikant. Meijer werd vermoord in Sobibor op 28 mei 1943. Eén kind van het gezin overleefde de oorlog.
Vrolikstraat 255-1 – Vleeschhouwer
Op 255-1 woonden Machiel Vleeschhouwer (Amsterdam, 19 juni 1898 – Neukirch, 11 febrari 1943), zijn vrouw Rachel Agsteribbe (Amsterdam, 13 oktober 1897 – Auschwitz, 11 december 1942) en hun dochter Liesje Greta Vleeschhouwer (Amsterdam, 1 februari 1924 – Auschwitz, 11 december 1942) op dit adres.
Vrolikstraat 255-II – Isaac Trijtel en Debora Ketellapper
Op 255-II woonden Isaac Trijtel (Amsterdam, 1 september 1887 – Sobibor, 30 april 1943) en zijn vrouw Debora Ketellapper (Amsterdam, 1 januari 1891 – Sobibor, 30 april 1943).
Vrolikstraat 255-II – Hillesum
Op 255-II woonde Rebecca Susanna Hillesum (Amsterdam, 17 november 1942 – Sobibor, 2 april 1943). Rebecca staat op verschillende adressen ingeschreven (tevens Joubertstraat 21-2) hoe zat dat?
Rebecca was de dochter van Elias Hillesum (Amsterdam, 24 december 1915 – Auschwitz, 30 april 1943) en Hanna (Annie) de Hond (Amsterdam, 22 juni 1918 – Sobibor, 2 april 1943). Elias en Hanna trouwden op 14 mei 1941. Elias woonde tot die datum bij zijn ouders op de Koestraat 16-1 en het gezin ging toen op de Vrolikstraat wonen. Op 25 november 1942 verhuisden ze naar de Joubertstraat 21-2 en een maand later, 30 december 1942, werden ze geregistreerd in Kamp Westerbork.
Vrolikstraat 257 – Ph. S. de Jong
De Jong verkocht in 1915 vanaf dit adres, en vanaf de Swammerdamstraat 38-39 en de Galerij Westeinde 1 komkommers, augurken, citroenen, olijven, uitjes, zuurwaren en blikgroenten.
Vrolikstraat 257 – de Goedkoope winkel
In 1926 zat J. Dekker hier, de zaak heette toen de Goedkoope Winkel en verkocht boter, kaas en gebak ORT.
Vrolikstraat 261-1 – familie De Beer
Op dit adres woonden Eliezer de Beer (Hengelo, 21 juli 1896 – Auschwitz, 3 augustus 1943), Saartje Mendes Monterra (Amsterdam, 22 juli 1895 – Sobibor, 11 juni 1943) en hun vier kinderen; Mimi Rosa (Amsterdam, 26 september 1920 – Sobibor, 11 juni 1943), Louis Samuel (Amsterdam, 11 februari 1922 – Sobibor, 23 juli 1943), Samuel Nathan David (Amsterdam, 3 maart 1930 – Sobibor, 11 juni 1943) en Benjamin (Maastricht, 15 mei 1931 – Sobibor, 11 juni 1943). Eliezer was een oud Spanje-strijder.
Vrolikstraat 275 – Lion Tokkie
Lion Tokkie was kleermaker (Amsterdam, 21 juni 1884 – Auschwitz, 22 oktober 1942) en woonde in 1906 op dit adres. Hij zocht toen een leerjongen. Lion was gehuwd met Rosette (Rozet) Hammel (Amsterdam 2 mei 1883 – Amsterdam, 26 juli 1935).
Vrolikstraat 277-3 – Goubitz-Hillesum
Mevrouw Keetje S. Goubitz-Hillesum woonde in 1920 op dit adres op driehoog en werd op 25 oktober 1920 100 jaar oud. Een foto van mevrouw Goubitz staat hier. Ze werd gefeliciteerd door burgemeester Tellegen en opperrabbijn Onderwijzer. Mevrouw Goubitz-Hillesum overleed in april 1922, 101,5 jaar oud.
Vrolikstraat 285hs – Olga van Beek-Bock
Op dit adres woonde Olga van Beek-Bock. Het verhaal over de terugkeer naar deze straat door Erica van Beek, haar dochter, staat hier.
Vrolikstraat 285-1 – gezin Springer
Boven Olga, op eenhoog, woonde koopman Barend Springer (Amsterdam, 30 augustus 1901 – Auschwitz, 28 februari 1943) met zijn gezin. Zijn partner en kind overleefden de oorlog.
Vrolikstraat 285-2 – gezin Boeken
Boven Olga, op tweehoog woonde venter Mozes Boeken (Amsterdam, 5 maart 1884 – Auschwitz, 14 september 1942) en zijn vrouw Debora Vogel (Amsterdam, 3 juni 1879 – Auschwitz, 14 september 1942).
Vrolikstraat 285-3 – gezin De Vries
Op de derde verdieping boven Olga woonde het gezin De Vries, bestaande uit koopman Salomon (Amsterdam, 23 mei 1907 – Midden-Europa, 31 maart 1943), zijn vrouw Rijna Degen (Amsterdam, 9 juni 1909 – Auschwitz, 5 november 1942), zoon Emanuel (Amsterdam, 11 januari 1933 – Auschwitz, 5 november 1942) en dochter Roosje (Amsterdam, 27 maart 1936 – Auschwitz, 5 november 1942).
Vrolikstraat 289 – Kronkopf & Co.
In 1930 was hier het bedrijf van G. Kronkopf gevestigd. Dit bedrijf leverde schilder-, stucadoor en behangwerk. Ze waren huis- en decorschilders.
Vrolikstraat 299 – Patisserie Linnaeus
Eind 1906 werd hier door Simon Parser Patisserie Linnaeus geopend. Dit was ook het enige speciaal-adres voor boter-, vleesch- en minnich-taarten. Minnich is hetzelfde als parve, al het voedsel dat noch vleeskost, noch melkkost genoemd kan worden.
Vrolikstraat 307 – kapper M. de Brave
Meijer de Brave (Amsterdam, – Sobibor, ) was coiffeur en had hier zijn zaak in 1909. Meijer was gehuwd met Heintje Cohen (Amsterdam, – Sobibor, ) en zij hadden twee kinderen; Mozes (Amsterdam, – Sobibor, ) en Sophia (Amsterdam, – Sobibor, ). In het begin van de bezetting woonde het gezin op het Krugerplein 20hs.
Vrolikstraat 309hs – gezin Meents
Verder woonde op Vrolikstraat 309hs de familie Emanuel (Manus) Meents. Emanuel werd geboren in Amsterdam op 6 maart 1904 en vermoord in Sobibor op 21 mei 1943. Manus was chauffeur van beroep. Hij was getrouwd met Josephine Cohen (Jo).
Josepine werd geboren in Amsterdam op 15 november 1899. Josephine is overleden op 21 maart 1942 te Amsterdam. Zij hadden twee kinderen, Gerrit (23 december 1929 – Sobibor, 2 mei-1943) en Greta (11 april 1938 – Sobibor 21 mei 1943).
Emanuel, Gerrit en Greta werden opgehaald in augustus 1942, maar van het Muiderpoortstation weer terug gestuurd naar huis. Bij terugkomst in de Vrolikstraat gingen zij op nummer 203-II wonen, waar van zij in mei 1943 bij een razzia zijn weg gehaald.
(deze informatie Jerry Meents, USA, juli 2010).
Vrolikstraat 325 – Cohen en Vorst
In 1917 hadden Cohen en Vorst op dit adres en atelier en vroegen bekwame naaisters voor schorten.
Vrolikstraat 347-1 – Andries Agsteribbe
Vanaf 1937 woonde Andries Agsteribbe, marktkoopman op de Albert Cuyp, hier.
Vrolikstraat 347-3 – Rijxman
Mej. S. Rijxman adverteerde vanaf dit adres in 1912 en zocht leerlingen, werksters en naaisters. Hier was een bedrijf in kostuumnaaien gevestigd.
Vrolikstraat 381 – S. Dupont
S. Dupont had tot de zomer van 1908 hier een zaak in Boter, Kaas, Eieren en Comestibles. In juli verhuisde de zaak naar de Weesperstraat 92. Na Dupont vestigde zich hier een confectie-kleedermakerij. In 1910 zocht men pantalonstiksters.
Vrolikstraat 385 – Hartog de Leeuw
Hartog de Leeuw had hier zijn bedrijf in 1923. Hij deed de aanleg en het onderhoud van tuinen én zorgde voor soeka’s voor soekot (loofhuttenfeest).
bron:
joodsmonument.nl
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart A J Premselaar
stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Elias Hillesum
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart J J Walvisch
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Hartog de Vries
Jerry Meents, USA, juli 2010, Vrolikstraat 309hs
archief Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond, formulier Jacob Natkiel
Baar, de, Peter Paul, Vreugde en leed in de Vrolikstraat, niet meer het Vuilnisvat van Oost, Ons Amsterdam, feb 2002
familiebericht verloving De Hond – Hillesum, Zaans Volksblad, 25 juni 1938
Algemeen Handelsblad, 25 mei 1894, familieberichten, Snoek en Vrachtdoender
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 19 jan 1900, Hartogs, nummer 163
ibidem, 1 aug 1902, De Haan, nummer 89.
ibidem, 10 feb 1905, Kwiezer, nummer 77
ibidem, 7 sep 1906, Tokkie, nummer 275
ibidem, 19 sep 1906., De Vries, nummer 155
ibidem, 3 okt 1906, Patisserie Linnaeus, nummer 299
ibidem, 15 feb 1907, Patisserie Linnaeus, nummer 299
ibidem, 6 sep 1907, Kesner, nummer 92
ibidem, 31 juli 1908, Dupont, nummer 381
ibidem, 15 sep 1909, de Brave, nummer 307
ibidem, 15 sep 1909, G v d Kar, Vrolikstraat 193
ibidem, 10 dec 1909, I Calo, nummer 177
ibidem, 1 april 1910, Van Sijs, nummer 130
ibidem, 15 april 1910, Meslier, nummer 64
ibidem, 22 april 1910, Papegaai, nummer 255
ibidem, 10 juni 1910, kleedermakerij, nummer 381
ibidem, 19 aug 1910, Cardozo en Couzijn, nummer 76
ibidem, 30 sep 1910, Waanders, nummer 93
ibidem, 28 okt 1910, Feitsma, nummer 68
ibidem, 17 feb 1911, Melkman, nummer 76-1
ibidem, 1 sep 1911, Blitz, nummer 32
ibidem, 22 sep 1911, Lissaur, nummer 189-2
ibidem, 19 april 1912, Vaz Dias, nummer 99
ibidem, 17 mei 1912, Rijxman, nummer 347
ibidem, 5 juli 1912, Kuit, nummer 34
ibidem, 1 nov 1912, Schnitzeler, nummer 83
ibidem, 8 sep 1915, De Jong, nummer 257
ibidem, 22 sep 1915, bibliotheek, nummer 112
ibidem, 5 nov 1915, Melkman, nummer 76
ibidem, 29 dec 1916, Van Raap, nummer 113
ibidem, 20 juli 1917, Cohen en Vorst, nummer 325
ibidem, 14 sep 1917, Meslier, nummer 64
ibidem, 14 maart 1919, Wolff, nummer 112
ibidem, 23 jan 1920, Moscoviter, nummer 34
ibidem, 24 sep 1920, Goubitz-Hillesum, nummer 277
ibidem, 29 okt 1920, Goubits-Hillesum, nummer 277
ibidem, 19 aug 1921, Ro de Wolff, nummer 112
ibidem, 30 sep 1921, L Hart, nummer 64
ibidem, 25 nov 1921, waschverzending, nummer 233 en 42
ibidem, 24 feb 1922, DVO, nummer 113hs
ibidem, 7 april 1922, Goubits-Hillesum, nummer 277
ibidem, 7 april 1922, Nol, nummer 135
ibidem, 12 mei 1922, De Lange, nummer 34
ibidem, 22 sep 1922, Halberstadt, nummer 38
ibidem, 5 jan 1923, Drukker, nummer 75
ibidem, 22 juni 1923, Blits-Quiros, nummer 52
ibidem, 7 sep 1923, Hartog de Leeuw, nummer 385
ibidem, 11 april 1924, Mouwes, nummer 81
ibidem, 13 maart 1925, Koopmans, nummer 158-3
ibidem, 19 juni 1925, Green, nummer 160-3
ibidem, 18 sep 1925, Ibsen, nummer 89
ibidem, 8 sep 1926, Blits, nummer 36
ibidem, 8 sep 1926, Polak, nummer 85
ibidem, 15 okt 1926, Dekker, nummer 257
ibidem, 20 sep 1929, Benninga, De Faam, nummer 92 en 103
ibidem, 4 juli 1930, Kronkopf, nummer 289
ibidem, 19 sep 1930, Zwaap, nummer 80
ibidem, 30 sep 1932, Hart, nummer 64-66
ibidem, 17 feb 1933, Slager, nummer 180
ibidem, 31 maart 1933, Simons, nummer 112
ibidem, 1 dec 1933, Abrahamson, nummer 11
ibidem, 3 sep 1937, Blitz, nummer 32
ibidem, 13 sep 1939, Kannegieter, nummer 81
ibidem, 2 juli 1948, Soep, nummer 112
www.joodsmonument.nl, lemma Ruben Blitz, Simon Blits, Isaac Hart, Levie Druijf, Abraham Snoek, Hartog Premselaar, Salomon Poppelsdorf, Abraham Jesajijas Premselaar, Arie Kroonenberg, Abraham Snoek, familie Meents, fam Nakiel, fam Kanes, fam Roeg, fam Walvisch, fam De Vries (geraadpleegd 22 oktober 2015).
ibidem, lemma familie De Beer
https://spanjestrijders.nl/bio/beer-eliezer-de (geraadpleegd 21 september 2017)
“Kinderkoor „De kleine Stem”.”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij“. Amsterdam, 17-05-1927. Geraadpleegd op Delpher op 01-05-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011114076:mpeg21:a0028
“Advertentie”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij”. Amsterdam, 09-06-1925. Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011083410:mpeg21:a0016
stadsarchief Amsterdam, woningkaart Vrolikstraat 178-3
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart familie Papegaai
www.joodsmonument.nl, lemmata familie Papegaai.
Stadsarchief Amsterdam, Baruch Kuit, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 476.
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Kuit (geraadpleegd 6 mei 2021).
met dank aan Rene Verrijk (informatie Emons, mail dd 30 april 2017).
Lisser, Ingezonden Mededeeling. Kinderkoor „Dc Kleine Stem”, Directeur: D. STOLKER. Groot Concert.. “De tribune : soc. dem. weekblad”. Amsterdam, 10-03-1925, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010465710:mpeg21:p001.
Herman Cornelis Ibsen, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1513.
Meijer de Brave, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 116.
met dank aan Channa Walvisch,
met dank aan Jaap Walvisch
illustraties:
Lena-Anna de Haan
“Advertentie Vrolijke Boterwinkel”. “Nieuw Israelietisch weekblad“. Amsterdam, 19-05-1922. Geraadpleegd op Delpher op 04-02-2017, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874054:mpeg21:a0029
“Advertentie”. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij”. Amsterdam, 09-06-1925. Geraadpleegd op Delpher op 04-10-2017, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011083410:mpeg21:a0016
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Vrolikstraat 202-288 (links, v.l.n.r.), gezien in oostelijke richting naar de Eikenweg. 2 augustus 1912. OSIM00004001732
gepubliceerd:
6 mei 2016
Laatst aangepast:
12 april 2024