Een op en top Joodse boksschool was die van trainer Joop (Joel) Cosman (Amsterdam, 31 mei 1903 – Amsterdam, 6 oktober 1988) aan de Jodenhouttuinen. Op de foto, van na 1945, is al een groot deel van de Jodenhouttuinen en de Jodenbreestraat gesloopt, de boksschool is er dan nog.
De boksschool lag midden in de Joodse buurt en werd rond 1928 opgericht, het jaar van de eerste berichten in de kranten. Volgens een bericht in De Telegraaf was de boksschool toen ‘onlangs opgericht door J. Cosman’. Volgens het Algemeen Handelsblad was de oprichting op 1 mei 1928. Boksen was in het Joodse Amsterdam van voor de oorlog populair en daarom had deze sportschool een Joods karakter maar was niet exclusief Joods.
Problemen
Welke problemen er waren is niet terug te vinden in de kranten, maar het is wel een feit dat op 19 februari 1933 de boksschool een brief stuurde met een voorstel naar de Algemene Vergadering van de Nederlandsche Boksbond waarin gevraagd werd om te royement van Joop Cosman ongedaan te maken. Er werd gestemd, en met een uitslag van 417 tegen 262 werd het voorstel verworpen en bleef Cosman geroyeerd. Wanneer het royement werd opgeheven is niet bekend.
Joop kreeg later het Verzetskruis en werd Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Jodenhouttuinen 35 – 37 – een nieuw lokaal
In de eerste jaren van haar bestaan maakte de boksschool gebruik van verschillende ruimten, maar in 1934 was het zover dat een eigen onderkomen kon worden betrokken op de Jodenhouttuinen 35-37. Het was volgens De Telegraaf, ‘een ruim lokaal met een zeer goede ring’. Op 27 juni 1934 werd het lokaal geopend met verschillende bokswedstrijden en in aanwezigheid van de -toen al- bokslegende Bep van Klaveren (Rotterdam, 26 september 1907 – Rotterdam, 12 februari 1992).
Boksers
De boksschool leverde een aantal bekende boksers af, zoals Bennie Bluhm, Joop Cosman, Gerrit Cohen en Ben (Barend) Bril. Maar ook gewone Joodse en niet-Joodse Amsterdammers boksten in deze sportschool.
Gezin Waterman
Op de foto boven staat Sander Waterman, één van de boksers van deze sportschool. De foto is genomen tijdens de oorlog, de Jodenster is te zien op de sportbroek. Sander overleefde de oorlog, net zoals zijn vrouw Elisabeth Gobetz en hun twee kinderen Sal (1941) en Joop (1943). Het gezin Waterman werd in 1943 naar Westerbork gedeporteerd, waar Joop werd geboren, en daarna naar Bergen-Belsen.
Sal en Joop boksten ook na de oorlog bij Olympia, de foto rechts is van na 1953 aangezien Joop op zijn tiende jaar hier door zijn vader werd ingeschreven. Joop bleef tot zijn 29e bij Olympia boksen.
Boksschool Maccabi
Boksschool Olympia had grotendeels Joodse leden, maar was niet exclusief Joods. Op 1 januari 1934 werd de eerste Joodse boksschool in Nederland opgericht, Boksschool Maccabi, met als instructeur Joop Cosman.
Nationaal Socialistische Beweging (NSB)
De NSB werd voor de oorlog opgericht en ook voordat de oorlog uitbrak waren er confrontaties tussen knokploegen van de NSB en een knokploeg die mede uit boksers van Olympia bestond. In 1941 waren het vooral boksers van deze boksschool die de Joodse knokploeg vormden die tegen de fascistische NSB vochten na de eerste anti-Joodse rellen die de NSB initieerde. Bij de arrestaties die in deze buurt volgden – er werden ruim 400 Joodse jongens en mannen opgepakt – was ook een groot deel van de boksers die bij de rellen betrokken waren. Op twee na overleefde niemand deze razzia.
bron:
foto sportschool Coppenhagen Collectie, Oxford.
Informatie Isaac Brander met dank aan J. H. Cohen (email 4 januari 2020).
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Brander (geraadpleegd 4 januari 2020).
BOKSEN. Wedstrijden van de Boksschool Olympia.. “De Telegraaf”. Amsterdam, 11-12-1928, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 19-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110566198:mpeg21:p010.
BOKSEN. WEDSTRIJDEN VAN „OLYMPIA”.. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 11-12-1928, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 19-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010659679:mpeg21:p007.
Royement, Sport.. “Rotterdamsch nieuwsblad”. Rotterdam, 20-02-1933, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 19-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB32:164663057:mpeg21:p00010.
JOODSCHE BOKSSCHOOL.. “De tribune : soc. dem. weekblad”. Amsterdam, 08-01-1934, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 19-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010482482:mpeg21:p002.
Nieuw onderkomen, “Het volk”. Amsterdam, 22-06-1934, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 19-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000908058:mpeg21:p00009.
Boksen. WEDSTRIJDEN VAN OLYMPIA.. “De Telegraaf”. Amsterdam, 28-06-1934, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 19-10-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110572358:mpeg21:p013
illustratie:
Ben Bril, Dutch boxer Ben Bril, Amsterdam Olympics 1928, publiek domein (wikimedia commons).
Foto’s Sander Waterman en Joop en Sal Waterman met dank aan Joop Waterman.
Boksschool Olympia van Joop Cosman aan de Jodenhouttuinen (Bebouwing Jodenbreestraat ter plekke gesloopt). Links de Uilenburgerstraat.
foto Isaac Brander: Joods Amsterdam in een bewogen tijd blz 157.
gepubliceerd:
12 oktober 2025
laatst bijgewerkt:
19 oktober 2025