Nieuwsbrief Joodsamsterdam en Joodserfgoedrotterdam juli 2025

Elke maand denk ik bij het schrijven van het voorwoord ‘kan het nog gekker?’. Iedere maand voel ik me verward door de tijd waarin we leven. Wat 18 jaar geleden begon om een bijdrage te leveren tegen sluimerend antisemitisme – de verhalen vertellen op deze websites – is nu terecht gekomen in een tijd van virulent antisemitisme. 

Een verwarrende tijd, een tijd waarbij de waarheid in ieder geval op het kerkhof ligt. Ook de tijd van bijzondere gesprekken, zoals met de dochter van een vriendin. De dochter was in Israël gaan wonen. Een bewuste keus en met alleen een Joodse grootvader moest ze er gijoer doen (proces doorlopen om als Jood uit te komen). Als voormalig inwoonster van Amsterdam-West wist ze aan den lijve wat het is om toegeschreeuwd en bespuugd te worden na het ontdekken van de ketting met de Chai om haar nek. Liever de dreiging van buiten het land dan de confrontaties op straat in Amsterdam waar men op vijf centimeter afstand de beledigingen toeschreeuwt. 

Het zegt veel over deze tijd. Er gaat geen dag voorbij voor er weer iets is waardoor je met stomheid bent geslagen. Al is het maar om de nieuwslezer van de NOS die aankondigt dat er potten en pannen meegenomen kunnen worden bij een lawaaiprotest dat gaat plaatsvinden. Maar een heel klein voorbeeld en volgens mij is de opdracht van de journalistiek het neutraal verslag doen van het nieuws, en niet het nieuws fabriceren door een oproep. Van journalistiek naar meningenfabriek.

Wat in ieder geval dood is, is de rede. Het argument, de uitleg, het respect en het zoeken naar de waarheid. Op allerlei manieren is de manipulatie aanwezig, met de modernste middelen, in woord en beeld. Vanaf de pogrom op 7 oktober 2023 – 1200 doden, 250 gegijzelden – wordt men dag in dag uit murw gebeukt met ‘nieuws’. Nieuws dat veelal afkomstig is van het Ministerie van Gezondheid van een terroristische organisatie – onvoorstelbaar. Als domme schapen volgt men kritiekloos die propaganda. De lessen ‘bronnenkritiek’ waren op de School voor Journalistiek zeker vervallen. 

Ik probeer me altijd ver te houden van dit gekrakeel. Het is te gepolariseerd. Je verliest mensen. Er wordt niet meer geluisterd. Niet op straat, niet door vrienden, niet in de politiek. Politici en bestuurders bepalen hun standpunt met het streven naar electoraal gewin op de achtergrond en politici die dat niet doen zijn doorgaans mijn politieke richting niet. Ook op dat gebied voel je je dwalend. Het lijkt niet meer mogelijk om de polarisatie buiten te houden.

Een geschiedschrijver heeft een opdracht, weergeven hoe het was. Een historicus zoekt naar de waarheid (van de gebeurtenissen) en wellicht is dat het beste streven voor ons allen. Zoek die waarheid in de jungle van meningen, hoe moeilijk het ook is, want alleen dat is de uitweg uit deze vreselijke haatvolle en gepolariseerde tijd. 

Deze maand 22 bijdragen. Vorige en deze maand veel over personen die in het bestuur van de Joodsche Raad zaten. Ook hun verhaal is belangrijk. Wat dachten zij in die gepolariseerde en vreselijke tijd van toen…

Weer een stukje Joods erfgoed teruggevonden
Deze maand kregen we contact over weer een stukje Joods erfgoed dat gevonden is. Nu het horloge van of gemaakt door Abraham Monasch van de Turfmarkt in Gouda. Er is al het een en ander gereconstrueerd en er worden familieleden gezocht. Van wie past de afstamming in de stamboom die deels hier te zien is, alsmede het verhaal over het horloge.

Financiën
Bijzonder blij zijn we met de giften die de afgelopen maand zijn binnengekomen om de websites in de lucht te houden na de oproep van verleden maand. Dank ervoor. En, wilt u alsnog dit werk steunen? Via deze link alle informatie.

Sociale media
Het account op X (Twitter) zal in de loop van de tijd worden verlaten. Joodsamsterdam en Joodserfgoedrotterdam zitten op Bluesky (@joodsamstenrot.bsky.social) en op Mastodon (https://mastodon.social/@Joodsamsterdam). Daarnaast ook op Facebook.

Archief Nieuwsbrieven
Voor het geval dat u een nieuwsbrief verwijderd had, of ze in uw spambox terecht komen, is al sinds het begin van de nieuwsbrieven een archief opgezet waar ze allemaal in geplaatst worden. Dit archief is hier te vinden. De nieuwsbrieven komen elke 1e van de maand uit, behalve wanneer dat op de sjabbat valt. De zomermaanden werden wel eens overgeslagen wegens vakantie, hoewel dit de laatste jaren niet meer is gebeurd.

 

Rondleidingen

Wist u dat de historicus achter deze sites ook rondleidingen geeft door Joods Rotterdam en Joods Amsterdam? De verhalen van de site, verhaalt door de verteller. Lees hier meer.

 

Stichting Heimisj

Ook in de afgelopen maand zijn er giften ontvangen voor deze twee websites. Daarvoor heel veel dank.Tot begin 2022 werden ruim 15 jaar lang de kosten voor deze websites, met inmiddels een enorme hoeveelheid informatie, particulier gedragen. Nu kunt ook u de sites financieel ondersteunen en daarmee meehelpen met het voortbestaan én nieuwe initiatieven mogelijk maken. Daarvoor is Stichting Heimisj opgericht. Lees hier hoe u kunt helpen.

 

Joodserfgoed Rotterdam

 

Joods Amsterdam

1 juli – De Josephlaan is toegevoegd.   1 juli – Siegfried Jacob van Lier was gemeentesecretaris van Amsterdam. Tijdens de bezetting werd hij op last van de bezetter ontslagen.
1 juli – De Van Cittersstraat is toegevoegd.   1 juli – Abraham Jacob Mendes da Costa was secretaris van de Portugees Israëlitische Gemeente.
8 juli – Museum Rotterdam ontving de Interactieve RET-lijnenkaart van Jons Rippe.   1 juli – Max Isaac Prins was een Nederlandse jurist.
11 juli – de Snellinckstraat is toegevoegd.   1 juli – Het Valeriusplein is toegevoegd.
11 juli – Jacob Blazer was kapelmeester van het orkest van Casino-Variète`.   1 juli – Abram Ptasznik was sigarettenfabrikant.
18 juli – de N. V. H. Wiener & Co was op het Ungerplein gevestigd. Wie weet meer over de oprichters (Asch en Gevert (Gompertz), Wiegman, van Wijk), en vooral, zijn er nabestaanden? Mail ons.   1 juli – Abraham Krouwer was bedrijfsleider van een exportmaatschappij. Tijdens de bezetting werd hij lid van de Joodsche Raad.
19 juli – de pagina over Oostvoorne is verder uitgebreid.   1 juli – Marinus Leonard Kan was voorzitter van de Zionistenbond en werd tijdens de bezetting lid van de Joodsche Raad.
31 juli – de Borchsatelaan is toegevoegd.   1 juli – Abraham de Hoop was directeur van de bioscoopbond. Tijdens de bezetting werd hij lid van de Joodsche Raad.
    13 juli – de Marathonweg is toegevoegd.
    16 juli – de Pythagorasstraat is toegevoegd.
    17 juli – Marga Minco is toegevoegd aan de website.
    18 juli – de Halsteeg werd in de negentiende eeuw verbreed en heet nu Damstraat. De steeg is toegevoegd aan de site. 
    20 juli – Maurits de Hartogh was arts in Amsterdam en had zijn praktijk op de Plantage Middenlaan.
    29 juli – Het Holland Typing Office was op het Damrak gevestigd.