Het Valeriusplein is een plein tussen de Valeriusstraat en de De Lairessestraat in Oud-Zuid. Het Amsterdamsch Lyceum is een opvallend gebouw aan dit plein.
Valeriusplein 6 – Ferdinand Koenraad Vos
Ferdinand Koenraad Vos (Amsterdam, 13 januari 1917 – Amersfoort, 31 juli 1961) vierde op 25 januari 1930 zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). Ferdinand was een zoon van Hendrik Koenraad Maurits Vos (Assen, – Auschwitz, ) en Elsje van Collem (Rotterdam, – Auschwitz, ). Hij had een zus Jetty Tilly (Amsterdam, – Auschwitz, ), die binnenhuisarchitect was. In het begin van de bezetting woonde het gezin op Stadionkade 8-3 in Amsterdam. Jetty Tilly, Elsje en Hendrik hebben tijdens een oorlog gepoogd om via Frankrijk te vluchten. Dat lukte niet en zij werden vanuit het Franse doorgangskamp Drancy naar Auschwitz gedeporteerd.
Valeriusplein 18 – Pension – Restaurant Samas
Op 1 september 1933 werd hier ORT Pension- Restaurant Samas geopend, een filiaal van familiepension Samas uit Zeist. De ondernemer was kok Karel Samas (Amsterdam, – Auschwitz, ). Karel was gehuwd met Sophia Eckstein (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden twee kinderen; Coenraad (Amsterdam, – Polen, ) en Salomo (Rotterdam, – Auschwitz, ). In het begin van de bezetting woonde dit gezin nog op dit adres.
Valeriusplein 20 – mevrouw Speijer
Mevrouw Speijer zich in 1916 een keukenmeisje. In 1922 werd er een Zionistische club opgericht in Amsterdam-Zuid en L. Speijer nam het secretariaat op zich.
Valeriusplein 20 – gezin Schaap
In 1934 overleed op dit adres Mathida Schaap – van Berg (Opsterland, – Amsterdam, ). Mathilda was gehuwd met Joël Schaap (Gorredijk, – Sobibor, ) die hertrouwde met Hedwig Jakob (Essen, – Sobibor, ). Hedwig en Joël woonden in het begin van bezetting op de Michelangelostraat 106-1.
Valeriusplein 22 – Abraham Ptasznik en Teofile Bienenstock
Abram Ptasznik en Teofile Bienenstock hebben een tijd op dit adres gewoond.
Valeriusplein 23 – H. Snapper – van Buuren
H. Snapper – van Buuren zette zich in 1923 in voor ‘gasthuiskinderen’. Deze kinderen werden goed verzorgd in niet-Joodse instellingen maar het comité dat zich voor hen inzette, en waar mevrouw Snapper lid van was, stelde zich ten doel om Joodse onderkomens voor hen ter regelen.
Valeriusplein 36hs – Maurits Franken
De heer Maurits Franken (Amsterdam, – Auschwitz, ) was rond 1935 penningmeester van de ‘Vereeniging tot aanmoediging van het arme schoolkind’. Maurits was gehuwd met Rosine Rozelaar (Amsterdam, – Auschwitz, ) en zij hadden drie kinderen; Siegfried Maurits (Amsterdam, ), Jeannette (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Robert (Amsterdam, – Extern kommando Fürstengrube, ).
bron:
Speijer, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-08-1916, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860466:mpeg21:p007.
Zionistische club “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 21-04-1922, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000584060:mpeg21:p00005.
Gasthuiskinderen, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 16-03-1923, p. 13. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874095:mpeg21:p013.
Ferdinand Koenraad Vos, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-01-1930, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874399:mpeg21:p005.
Gezin Vos, Wikipedia, https://www.joodsmonument.nl/nl/page/385589/hendrik-koenraad-maurits-vos-geb-1890-vluchtpoging-in-frankrijk (geraadpleegd 26 juni 2025).
Samas, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-07-1933, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874852:mpeg21:p008.
Valeriusplein 18, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 364.
Mathilde Schaap – van Berg, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-05-1934, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874519:mpeg21:p006.
VEREENIGING TOT AANMOEDIGING VAN HET ARME SCHOOLKIND. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-01-1935, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874554:mpeg21:p015.
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Eilers, Bernard F. (1878-1951). Het Amsterdams Lyceum; de gevel aan de zijde van de Pieter Lastmankade. 1920. Auteursrechtvrij, 000291000626.
Ferdinand Koenraad Vos, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-01-1930, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874399:mpeg21:p005.
Samas, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-07-1933, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 26-06-2025, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874852:mpeg21:p008.
gepubliceerd
26 juni 2025
laatst bijgewerkt:
26 juni 2025