Arnold van Emden is de uitvinder van een gebruiksvoorwerp dat iedereen kent – het tomado-droogrekje dat aan een deur te hangen is. Deze Tilburgse Joodse man, die ook in Rotterdam en Amsterdam heeft gewoond, had een bijzonder leven met verschillende beroepen.
Arnold werd geboren in Tilburg op 17 december 1879. Hij had verschillende beroepen, te weten: vleeshouwer (1897-1911), poelier (1913-1916); constructeur van draadwerken; fabrikant van medische apparatuur en koopman.
Voor deze verschillende beroepen had hij verschillende bedrijven, zoals firma H. van Emden, vleeshouwer (1897-1899), A.H. van Emden, Vleeshouwer (1906), firma A. van Emden, poelier (1910-1911, 1913-1916) en Arnold van Emden, zakkenhandel (1917-1922) en voor zijn uitvindingen Van Emden’s Patent (1923-1940).
Arnold trouwde in 1905 met de veertien jaar oudere Truida Hakker, het huwelijk was gearrangeerd. Ze trokken kort erna naar het sterk groeiende Rotterdam en Arnold en Truida kregen vier kinderen.
Hijman
Op 23 september 1906 werd in Rotterdam zoon Hijman geboren. Hijman trouwde met Sophia Pieternella Marcus. Ze bleven in Rotterdam wonen en kregen twee kinderen, Sophia en de kinderen overleefden de oorlog, Hijman werd op 31 mei 1944 in Auschwitz vermoord.
Alida Suzanna
Op 4 oktober 1907 werd dochter Alida Susanna geboren. Zij trouwde met Cornelis Eilers en ze kregen twee kinderen. Het gezin overleefde de oorlog. Alida overleed op 12 december 1982 in Rotterdam.
Maurits
Op 25 november 1908 werd zoon Maurits geboren. Maurits werd nog geen vijf jaar en overleed op 27 april 1913.
Louis Lena
Op 16 oktober 1910 werd zoon Louis Lena in Rotterdam geboren. Hij trouwde met Marika Julia Hart en zij kregen in 1941 een zoon, Arnold. Marika en Arnold werden op 23 augustus 1942 in Auschwitz vermoord, Louis Lena op 30 september 1942.
Moeder Truida werd in 1933 in het Israëlitisch Ziekenhuis in Rotterdam opgenomen. Ze was toen ca. 68 jaar oud en bleef ongeveer een jaar in het ziekenhuis ingeschreven. Daarna ging ze op 25 oktober 1934 naar het Israëlitisch Oude Liedengesticht in Rotterdam. Daar bleef ze wonen tot ze op 6 augustus 1940 overleed op 74-jarige leeftijd.
Vader Arnold was een stuk jonger en woonde ondanks zijn huwelijk met Truida op veel verschillende plaatsen. Hij was ingeschreven op de volgende adressen:
Tot 30 jan 1896: Tilburg, bij zijn ouders
1896 – 1897: Eindhoven, bij de joodse slager Louis Haas,
31 mei 1897 -31 mei 1899 Tilburg, bij ouders,
1899 – 1905 Rotterdam, bij moeder
1905 – 1906 Rotterdam, Kipstraat 36
1907 – 1908 Rotterdam, Sint Laurensstraat 63
1909, 1910 – 1911 Rotterdam, Burg. Hoffmanplein 56,
1913 – 1916 Rotterdam, van der Werfstraat 59b,
1917 – 1922 Rotterdam, Schoterbosstr 109c,
1923 – 25 mei 1925 Rotterdam, Snoekstraat 16a,
1922 – 1923 ambtshalve Gross Ottersleben, bij Maagdenburg
1924 – 1936 Düsseldorf, Corneliusstrasse 101a
23 juli 1936 – 1943 Amsterdam te weten op:
24 juli 1936 Holendrechtstraat 4 III
7 juni 1938 Vechtstraat 16
17 oktober 1938 Uithoornstraat 7hs
5 september 1939 Govert Flinckstraat 229hs
24 april 1941 Maarten Jansz Kosterstraat 15hs
26 november 1942 naar Duitsland
Arnold werd in Auschwitz vermoord op 19 februari 1943.
Uitvinder
Behalve zijn beroep als slager was Arnold ook uitvinder. Hij werkte vooral met draadmateriaal en vond zo een manier uit om botbreuken te ondersteunen. Dit was gepatenteerd als “Van Emden’s Patent Spalk ten dienste van de E.H.B.O”. Maar de bekendste uitvinding van Arnold was wel het Tomado droogrekje, dat aan de deur te bevestigen is. Na het uitvinden van dit rekje bleek Tomado het in productie te willen nemen. Tomado, Van der TOcht, MAssaproducten DOrdrecht, was een bedrijf in Dordrecht.
Arnold van Emden staat ook op joodsmonument.nl.
bron:
genealogieonline.nl,
www.geni.com, lemma Arnold van Emden (geraadpleegd 20 sep 2015)
met dank aan H Pieper – Theeboom en Henk Muntjewerff
Arnold van Emden had persoonsbewijs 519756 (18 augustus 1941) en 644903 (15 augustus 1942)
illustratie:
droogrekje
gepubliceerd:
1 mei 2016
Laatst bijgewerkt:
19 december 2021