David (Daaf) Barmes werd op 14 mei 1914 in Amsterdam geboren als zoon van Philip Barmes (1889 – 1977) en Sara Roos (Amsterdam, 10 augustus 1886 – Auschwitz, 17 september 1943). Zijn ouders scheidden en moeder kreeg de voogdij. Moeder en zoon woonden op de Jozef Israëlskade 132-2. David haalde het diploma Gymnasium A en ging daarna rechtsgeleerdheid studeren. Op 10 januari 1940 trouwde David met Hanna Bonnettemaker (Amsterdam, 8 juni 1912 – Amsterdam, 17 oktober 1958) van wie hij op 4 juli 1947 scheidde.
David was advocaat in Arnhem vanaf 1937. Hij was niet alleen binnen zijn professie actief, maar werd ook genoemd als leider van het Provinciaal Bureau voor Arbeidsrecht van het NVV, voorzitter van de Jeugdbond voor Socialistische Studie, lid van Nederlandse Zionistische Studenten Organisatie en van Poale Zion en schreef ook in Koemie Orie, het orgaan van deze laatste organisatie.
Tijdens de oorlog werkte David voor de Joodsche Raad. Hij zat op het hoofdkantoor op de Nieuwe Keizersgracht 58 vanaf november 1941 en leidde de afdeling Sociale Zaken. Vanwege deze functie waren David, zijn vrouw en haar zoon uit haar eerste huwelijk, Maurits Emil van Crefeld (1935) gesperrt. David probeerde op de Barneveld-lijst te komen, een lijst van prominente Joden die niet (direct, bleek later) naar Westerbork gingen, maar dit werd afgewezen. David zal zich niet veilig hebben gevoeld, ondanks de Sper, en ging in de onderduik met zijn vrouw en pleegzoon. Hij zag als medewerker van Joodse Raad de ene kant van de deportatie, maar ook zag hij vanuit zijn woning aan de Transvaalstraat 104-3 wat er in die buurt gebeurde. De onderduik lukte niet, ze werden opgepakt door de beruchte Jodenjagers van Groep X en kwamen op 15 juli 1943 terecht in de gevangenis in Rotterdam, waarschijnlijk die in het Hoofdbureau van Politie aan het Haagseveer. Bij de arrestatie had David een valse naam opgegeven, die van Antonius Josephus Cornelis Lieberwirth, betonwerker uit Den Bosch, maar dit mocht niet baten. De arrestatiekaart, zowel die op naam van David als op die op naam van Josephus, meldt: ‘streng afzonderen mag met niemand in contact komen’.
Op 3 augustus 1943 werd het drietal doorgestuurd naar Westerbork, op die dag werden ze daar ook ingeschreven. Als onderduikers volgden ze de weg die voor alle strafgevallen gold, ze moesten naar Barak 67. Deze strafbarak had nauwelijks een ander regime dan de andere barakken, maar wel waren het deze bewoners die als eerste werden geselecteerd voor deportatie naar het oosten. Ze zaten acht dagen in deze barak en werden overgeplaatst naar een andere barak, Barak 62. Het is aan te nemen dat het de kennis en het beroep van David was die zorgde voor deze uitzonderlijke maatregel. Barmes was al voor de oorlog een bekende advocaat en hij was bruikbaar binnen de administratie van kamp Westerbork. In april 1945 werd David Barmes zelfs chef van de afdeling administratie. De bevrijding maakte het gezin in Westerbork mee.
Na de oorlog, van 1945 – 1947, werd David advocaat en procureur in Amsterdam. Daarnaast was hij commissaris van het Joods Nationaal Fonds en bestuurslid van het eerste naoorlogse bestuur van de Nederlandse Zionistenbond. Op zijn eigen verzoek liet hij zijn handelen tijdens de oorlog, hij was immers een hooggeplaatst lid van de Joodse Raad, beoordelen door de Joodse Ereraad.
David scheidde van Hanna en ging op aliya (emigreerde naar Israël). In Israël veranderde hij zijn naam in David Bar-Nes, en was er bestuurslid van Irgoen Olei Holland. In de eerste tijd werkte David als manager van de KLM in Tel Aviv en werd later een van de topfunctionarissen van El Al. In Teheran en Rome werd hij de vertegenwoordiger van El Al. David overleed in 1980.
bron:
David, Stadsarchief Amsterdam te Amsterdam, Militieregisters, Deel: 4487, Periode: 1827-1940, Amsterdam, archief 5182, 14 mei 1914, Militieregisters
David Barmes in Joods Biografisch Woordenboek, http://www.jodeninnederland.nl/id/P-51
www.maxvandam.info, lemma Hanna Bonnettemaker (geraadpleegd 5 september 2021).
Stadsarchief Rotterdam, David Barmes, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3760.
Stadsarchief Rotterdam, Lieberwirth, 63 Archief van de Gemeentepolitie Rotterdam, inventarisnummer 3768.
huwelijk, Familiebericht. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 12-01-1940, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989150:mpeg21:p007
Advovaat na de oorlog, Werkend Nederland; propaganda-orgaan voor de Eenheid in de Vakbeweging, jrg 4, 1947-1949, no 17, 03-07-1948. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG17:021204141:00001
Vestiging Amsterdam, Advertentie. “De waarheid”. Amsterdam, 01-08-1945. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000169756:mpeg21:p004
Julia Braams en Kelly Oetara, David en Hanna Barmes op Westerborkportretten.nl. https://westerborkportretten.nl/bevrijdingsportretten/david-hanna-barmes
illustratie:
Vestiging Amsterdam, Advertentie. “De waarheid”. Amsterdam, 01-08-1945. Geraadpleegd op Delpher op 05-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMNIOD05:000169756:mpeg21:p004
gepubliceerd:
5 september 2021
laatst bijgewerkt:
5 september 2021