De ontsnapping van Max Nijkerk

Commissionair in Diamanten Marcus (Max) Nijkerk (Amsterdam, 28 februari 1891 – Amsterdam, 30 juni 1970) werd op 28 februari 1891 in Amsterdam geboren als zoon van Hartog Nijkerk en Bertha Bloch. Hij groeide onder andere op op de Rapenburgerstraat 181 en in 1914 woonde het gezin op de Plantage Kerklaan 14.
Marcus trouwde op 18 januari 1916 met Duifje Goudvis (Amsterdam, 10 januari 1890 – Auschwitz, 14 oktober 1944), dochter van Levie Goudvis en Leentje Hamburger. Voor de oorlog woonde het echtpaar op de Deurloostraat 115^-1. Marcus en Duifje kregen een dochter Louise Helene (Amsterdam, 20 juli 1921- Amsterdam, 7 december 1975).
Duifje was actief voor het Nederlands Israëlitisch Meisjesweeshuis, in 1932 werd ze daar verkozen tot regentes.

Duifje was maatschappelijk actief, onder meer voor het meisjesweeshuis, en ook voor andere goede doelen zoals het Joodsche Blindeninstituut in Jeruzalem. Het 175-jarig bestaan van het Meisjesweeshuis in 1936 was een belangrijk feest voor Duifje als regentes. Er werd een fancy-fair georganiseerd en er werd tevens gevierd dat het gebouw op de Rapenburgerstraat 171 75 jaar in gebruik was.

Tijdens de oorlog kreeg Duifje een aanstelling bij de Joodse Raad, waar ze bij de Algemene Dienst werkte. Bij deze aanstelling hoorde een Sperre maar deze bleek slechts geldig tot februari 1943. Nadat de Sperre vervallen was werden Duifje en Marcus op 12 februari 1943 naar Vught gedeporteerd. Marcus verbleef daar tot 12 augustus 1943 en werd vervolgens naar Westerbork gestuurd, Duifje werd op 30 augustus 1943 naar Westerbork gestuurd.
Vanuit Westerbork werden 4 september 1944 Duifje en Marcus gedeporteerd naar Theresienstadt. Daar verblijven ze niet lang, in ieder geval werd Duifje op 12 oktober 1944 naar Auschwitz gedeporteerd waar ze op 14 oktober 1944 vermoord werd. Of Marcus in hetzelfde transport zat, of in het transport van 29 september naar Auschwitz is niet geheel duidelijk. In ieder geval werd Marcus geselecteerd voor werk en kwam in Gleiwitz terecht. Dat dit gebeurde was te danken aan de bluf van Marcus. Hij was al ouder dan 50, maar zag er krachtig uit en blufte dat hij tien jaar jonger was. Daardoor werd hij voor werk geselecteerd en het redde hem het leven.

Marcus overleefde de kampen en werd bevrijd. Hij wilde terug naar Nederland maar het was na de bevrijding een chaos in Oost-Europa. Hij ging lopend naar Odessa en nam daar met vele andere overlevenden de boot naar Marseille. In Marseille werd hij goed opgevangen. Vanaf Marseille reisde hij met de trein door Frankrijk en België naar Nederland. Er wachtte hem een kille ontvangst.

Met zijn broer Camille, die dankzij zijn gemengde huwelijk de oorlog had overleefd, startte Max zijn bedrijf in diamanten weer op. Hij woonde in het Carlton-hotel waar op de bovenste verdieping appartementen waren en reisde voor zijn werk over de wereld. Rond 1960 ontmoette hij op een van zijn reizen naar Israël Genia (Henia) Goldbruch. Hij trouwde met haar en kregen een tweeling. Het gezin woonde vanaf 1958 op de Middenweg 255^-II.

Marcus overleed op 30 juni 1970 in Amsterdam.