De eerste keer dat deze diamantslijperij, midden in de Jodenhoek aan de Valkenburgerstraat 151, in de kranten verscheen was in juli 1881 toen er een collecte werd gehouden om de Joden in Rusland, die toen sterk vervolgd werden, te helpen. De fabriek was toen een van de schenkers. Een jaar later, in mei, werd er wederom een collecte gehouden in de fabriek waarbij ƒ 133, – werd opgehaald, een bedrag dat tegenwoordig een koopkracht van € 1475 zou hebben.
In 1895 blijkt de fabriek partij te zijn geworden in een conflict en komt in de media naar voren wie de eigenaar was, F. J. N. van Glahn en in een artikel uit 1911 blijkt dat in 1886 de heer A. J. van Beek Helledoren Haages (vermoedelijk Anthonie Jacobus van Beek Helledoren Haages; Amsterdam, 30 september 1839) de eigenaar was. Het conflict handelde in de periode dat de vakbonden opkwamen. Een jaar eerder was de Algemeene Nederlandsche Diamantwerkersbond opgericht, de ANDB, de allereerste vakbond in Nederland. Het was in de tijd dat er zo’n 12.000 arbeiders werkzaam waren in deze vooraanstaande industrie in Nederland maar beslist niet adequaat beloond werden. Het conflict ging over het al dan niet ‘bondsfabriek’ worden, dus aansluiten bij een vakbond en de leden van de Vereniging van eigenaren van diamantslijperijen, de Amsterdamse juweliersvereniging en de Vereniging van Eigen-werkmakers-brilliant weigerden dit. Het gevolg was dat vrijwel alle fabrieken sloten en dat 12.000 arbeiders zonder werk zaten.
In 1899 vroeg de slijperij een vergunning aan bij B. en W. om de fabriek elektrisch te gaan verlichten. Dit werd toegestaan. De fabriek werd overigens aangedreven door een stoommachine die op zijn beurt gestookt werd met kolen. Al voor 1921 blijkt de fabriek niet de overstap te hebben gemaakt naar een elektrische aandrijving van de machines. Er werd geen vergunning verleend aan de fabriek om geopend te blijven. Een foto van de slijperij is hier te zien.
bron:
Advertentie. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 30-07-1881, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 06-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010101732:mpeg21:p008
Binnenland. Amsterdam, 11 Mei.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-05-1882, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 06-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860861:mpeg21:p002
De diemantbewerkersbeweging.. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 28-09-1895, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 06-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010161660:mpeg21:p002
Stadsarchief Amsterdam, Anthonie Jacobus van Beek Helledoren Haages, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 1827
Jubileum.. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 18-04-1911, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 06-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003494041:mpeg21:p00001
verlichting, Weekblad van den Algemeenen Nederlandschen Diamantbewerkersbond, jrg 5, 1899, no 42, 20-10-1899. Geraadpleegd op Delpher op 06-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG06:000001042:00001
Weekblad van den Algemeenen Nederlandschen Diamantbewerkersbond, jrg 27, 1921, no 51, 23-12-1921. Geraadpleegd op Delpher op 06-11-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG06:001458051:00001
Illustratie:
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank / Sophia Koningin der Nederlanden, vergroting van de stoomdiamantslijperij. Valkenburgerstraat 151. 1886,
gepubliceerd:
6 november 2021
laatst bijgewerkt:
6 november 2021