Else Berg werd op 19 februari 1877 geboren in Ratibor in Opper-Silezië, het huidige Raciborz in Polen (nabij de Duitse grens). Ze was de dochter van een Joodse sigarenfabrikant. Ze vertrok eind negentiende eeuw naar Berlijn en volgde daar een kunstopleiding.
Mommie Schwarz, haar neef, zocht haar daar op. Mommie, in Zutphen geboren, had zich inmiddels in de Verenigde Staten gevestigd. Else en Mommie konden het goed met elkaar vinden en samen vertrokken ze, waarschijnlijk in 1909, naar Parijs om de nieuwste ontwikkelingen in de kunst te volgen.
In 1910 kwamen ze terug naar Nederland en vestigden zich blijvend in Amsterdam. Else Berg werd een belangrijke kunstenaar binnen de Amsterdamse kunstwereld. In 1932 werd ze vicevoorzitter van de Hollandse Kunstenaarskring.
Naast Amsterdam was Bergen een belangrijke plaats voor Mommie en Else. Ze verbleven er vaak en waren deel van de Amsterdamse expressionisten die zich de “Bergense School” noemden. Ze was mede daardoor bevriend met kunstenaars als Charley Toorop en Leo Gestel.
Bergs eerste solo-expositie was in 1918 in Den Haag bij de kunsthandel Walrecht. Snel daarna kwam er een tweede expositie. In 1920 trouwden Else en Mommie, ze bleven eerst in Amsterdam in hun eigen huis wonen, later, in 1927, trokken ze naar Sarphatipark 42. In dit pand woonden ze beiden op hun eigen etage.
Ze maakte niet alleen schilderijen in Nederland, ook in het buitenland waaronder Italië en en België, in de mijnstreek rond Luik. Daar maakte ze schilderijen over de mijnwerkers, het circus en de kermis.
In 1930 had Else een belangrijke tentoonstelling bij de vooraanstaande kunsthandelaar Carel van Lier. In 1940 had ze haar laatste solo expositie, bij Santée Landweer in Amsterdam. In maart van dat jaar was haar laatste werk op een expositie te zien, ze stuurde het in bij een expositie van de Hollandsche Kunstenaarskring. In de loop van de Tweede Wereldoorlog werd het exposeren onmogelijk gemaakt, ze was immers Joods.
Else en Mommie brachten aan het begin van de oorlog veel werk onder bij vrienden. Ze hebben tijdelijk gewoond in Huize Geijnwijk, een plek waar meer kunstenaars verbleven. Na een tijdje keerden ze terug naar Amsterdam.
Ze weigerden om onder te duiken of de Jodenster te dragen en Else en Mommie werden op 12 november 1942 opgepakt en naar Westerbork gestuurd. Op 16 november volgde het transport naar Auschwitz, daar werd ze bij aankomst op 19 november 1942 vermoord.
Werk van Else is te zien in het Joods Historisch Museum, het Stedelijk, Singer Laren, Frans Hals Haarlem, Centre Pompidou en tal van andere musea. In het huis op het Sarphatipark werd een beschilderde trommel gevonden, met brieven, documenten, rekeningen en foto’s. Over deze trommel is een boek geschreven, De Trommel van Else Berg ISBN 9789059373051.
bron:
oude website JHM,
de kunst uitgeverij,
wikipedia,
raciborz.pl,
illustratie
boekcover Else Berg.
gepubliceerd:
25 april 2016
laatst bijgewerkt:
25 februari 2024