Op Reguliersdwarsstraat 10 was de Stoomdrukkerij Lindenbaum gevestigd. Dit is nog steeds te zien, want op 25 september 1912 plaatste de 11-jarige Erwin Simon Lindenbaum (Amsterdam, – Auschwitz, ) de eerste steen voor het bedrijf van zijn vader en deze eerste steen is er nog.
Vader Max Lindenbaum (Essen, – Theresienstadt, ) was de oprichter van het bedrijf. Hij huwde op 24 december 1900 met Bertha Gundelfinger (Stuttgart, – Theresienstadt, ), waarna ze als gezin op 26 januari 1901 naar Amsterdam kwamen. Het gezin krijgt de Nederlandse nationaliteit.
Zoon Erwin werd vertaler van beroep en trouwde met Bella Schiff (Gladenbach, – Auschwitz, ). In hun huis op de Wouwermanstraat 16 in Amsterdam voerde Bella een pension.
Naast Erwin kregen Max en Bertha een dochter Hertha Jenny op 31 maart 1905. Hertha Jenny trouwde met koopman Erich Hans Carow (Frankfurt am Main, 2 mei 1893 – Auschwitz, 16 augustus 1942) en zij kregen een dochter Marga Grete Carow (Frankfurt am Main, 17 juli 1930 – Auschwitz, 25 oktober 1944). Hertha werd op 30 september 1942 in Auschwitz vermoord.
Van Hertha staat een afbeelding op deze website, van haar broer Erwin staat een afbeelding op deze site. Vanaf 1899 woonde het gezin van Max Lindenbaum op het Singel 459 te Amsterdam.
Het bedrijf
Max Lindenbaum was al voordat hij zijn gezin naar Amsterdam haalde begonnen met het bedrijf, en wel in 1896. Het was een boek- en steendrukkerij en ook kwam het bedrijf naar voren als een stoomdrukkerij. Naast de drukkerij verkocht Max ook schrijfmachines en kantoorbenodigdheden. Max was, naast directeur van dit bedrijf, ook hoofdredacteur van het Drukkersweekblad in Nederland.
Het ging niet altijd goed met het bedrijf, het drukkerij-gedeelte moest door de crisis in 1929 op een laag pitje gezet worden en in 1935 sprak de rechter het faillissement uit. Er werd echter een doorstart gemaakt, samen met de heer S. S. Korthuis onder de naam Drukkerij M. Lindenbaum & Co N.V. Gedurende de oorlog stond het bedrijf onder de leiding van K. .A Weeda. De kantoren waren op de Herengracht 457 gevestigd, die is aan de achterkant van Reguliersdwarsstraat 10.
verder
Jules Schelvis, overlevende van Vernietigingskamp Sobibor, volgde na de middelbare school een opleiding bij dit bedrijf, dat toen (tevens) in de Jordaan gevestigd was. Vanwege zijn Joodse afkomst werd hij na de Februaristaking ontslagen.
In 1919 was er een rechtszaak van Drukkerij Lindenbaum tegen Drukkerij Cohen. Dit in verband met bedrijfsspionage door een medewerker van Cohen. De Hoge Raad heeft uiteindelijk hierover een arrest (Arrest Lindenbaum/Cohen) uitgesproken.
Drukkerij Lindenbaum is tegenwoordig gevestigd op de Admiraal de Ruyterweg 545 in Amsterdam.
bron:
wikipedia, lemma Arrest Lindenbaum/Cohen
www.communityjoodsmonument.nl. lemma Max Lindenbaum, lemma Hertha Jenny Lindenbaum
www.redeenportret.nl (geraadpleegd 8 juni 2015)
www.redeenportret.nl (geraadpleegd 8 juni 2015)
Berg, Hetty e.a., Venter, Fabriqeuer, Fabrikant, Joodse ondernemers en ondernemingen in Nederland 1796 – 1940 (Amsterdam 1994) 139 – 143
M Lindenbaums drukkerij geliquideerd in De Telegraaf, 11 mei 1927
advertentie in De Telegraaf, 1 april 1941
www.jodeninnederland.nl, lemma Lindenbaum, Max (geraadpleegd 13 juni 2015)
Afbeelding:
Eerste steen, Reguliersdwarsstraat 10. © Joodsamsterdam, 11 juni 2015
gepubliceerd:
20 april 2016
Laatst bijgewerkt:
26 september 2019