De Jozef Israëlskade is een straat in stadsdeel Zuid, vernoemd naar de schilder Jozef Israëls (1824-1911). De Jozef Israëlskade ligt aan de zuidzijde van De Pijp. Deze buurt vormt het oostelijke deel van het vroegere stadsdeel Oud-Zuid en wordt nu de Nieuwe Pijp genoemd. De kade begint bij de Ruysdaelkade en strekt zich uit tot aan de Amsteldijk en de Amstel. Het water langs de kade heet het Amstelkanaal. De Jozef Israëlskade werd van 14 augustus 1942 tot en met 18 mei 1945 in opdracht van de bezetter ‘Tooropkade’ genoemd. Bij de herdoping tot Jozef Israëlskade in mei 1945 zijn de oorspronkelijke huisnummers 104 t/m 132 vernummerd naar 362 t/m 468. Door deze hernummering ontbreken op de kade de huisnummers 103 t/m 361.
Jozef Israëlskade hoek Mauvestraat – boekhandel Engelsman
Weduwe J. Engelsman had rond 1927 op de hoek van de Mauvestraat en de Jozef Israëlskade een boekhandel / advertentiebureau. Een jaar later werd dit boekhandel Mauve genoemd.
Jozef Israëlskade 99hs – Saddy Mossel
In januari 1939 werd hier Saddy (Sara) Mossel geboren, van Klaartje Muller (Amsterdam, – Auschwitz, ) en musicus Jacob Mossel (Amsterdam, – Auschwitz, ). Saddy had een zus Rebekka. Saddy en Rebekka overleefden de oorlog.
Jacob en Klaartje werden op 31 oktober 1942 om 15.45 uur in de hal van het Amstelstation gearresteerd. Joden mochten zich hier niet bevinden en er werd hen naar de legitimatie gevraagd. Jacob en Klaartje hadden een vervalst persoonsbewijs, en dit werd opgemerkt. Ze werden naar het politiebureau in de Linnaeusstraat gebracht en bleven daar tot 2 november 1942. Bij de verhoren verklaarde Jacob dat ze plannen hadden om met het gezin onder te duiken. Twee weken voor de arrestatie waren de kinderen al opgehaald door een oude dame. Jacob en Klaartje verklaarden niet te weten waar de kinderen waren. lees verder.
Jozef Israëlskade 102-1 – makelaar Aron Aronson
Rond 1938 was op dit adres de makelaardij van Aron Aronson (Amersfoort, – Auschwitz, ). Aron was gehuwd met Nathalie Falkenburg (Quedlinburg, – Amsterdam, ) en ten tijde van de oorlog woonden zij op de Jozef Israëlskade 1.
Jozef Israëlskade 116-1 – Arnold en Joël van Praag
Op 19 november 1932 deden Arnold (Amsterdam, – Duitsland, ) en Joël van Praag (Amsterdam, – Auschwitz, ), een tweeling, hun Bar Mitswa. Arnold en Joël waren zonen van Hartog van Praag (Amsterdam, – Amsterdam, ) en Margaretha Soesan (Amsterdam, – Auschwitz, ). Volgens een bericht in het Nieuw Israëlietisch Weekblad van 18 november 1932 werd de receptie wegens ziekte echter uitgesteld. In februari 1941 woonde het gezin op de Reggestraat 5.
Jozef Israëlskade 116-1 – G. J. van het Reve
Op dit adres (tegenwoordig nummer 405) woonden journalist Gerardus Johannus Marinus van het Reve (Enschede, 11 april 1892), zijn vrouw Jannetta Jacoba Doornbusch (Almelo, 15 april 1892 – Amsterdam, 11 april 1959) en hun zoons Karel Wladimir, Karel en Gerard Kornelis (Amsterdam, 14 december 1923 – Zulte, Oost-Vlaanderen, 8 april 2006). Kee (Kaatje) Hartlooper – Zomerplaag (Amsterdam, 27 juli 1871 – Amsterdam, 26 februari 1963) was hier in de onderduik. Toen de nazi’s een razzia in de Rivierenbuurt hielden op 20 juni 1943, werd Kee in een kast van Gerard verborgen.
Jozef Israëlskade 120-2 – Samuel Fierlier
In februari 1936 verhuisde Samuel Fierlier van de Smaragdstraat 18 naar dit adres. Hij was vertegenwoordiger voor het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland.
Jozef Israëlskade 127 – advocaat Jacob Fränkel
Mr. Jacob Fränkel (Zierikzee, 2 augustus 1903 – Haifa, april 1992) was een advocaat en procureur en gevestigd op de Leidsegracht 44. In deze woning hield hij eveneens spreekuur. Jacob was gehuwd met Helene Bloch (Neurenberg, 1 juli 1903 – Haifa, december 1995) en zij hadden een dochter Mirjam Ruth. In oktober 1954 maakte het gezin alijah (emigreerde naar Israël) en zij vestigden zich in Haifa. Jacob vestigde zich daar als advocaat. Jacob was lid van het eerste naoorlogse bestuur van de Nederlandse Zionistenbond.
Jozef Israëlskade 132 – Emile van der Velde
Op 29 januari 1938 werd Emile van der Velde (Amsterdam, – Sobibor, ) Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). Emile was een zoon van boekhouder Mozes Jesaja van der Velde (Amsterdam, – Sobibor, ) en Maria de Vries (Harlingen, – Sobibor, ). Zoon Hans overleefde de oorlog. Volgens de archiefkaart bij het Stadsarchief Amsterdam was er ook een dochter, Julia. Daarover is nog niets achterhaald.
Jozef Israëlskade 132-2 – Israël Grewel
Israël Grewel (Amsterdam, – Sobibor, ) was in 1937 de penningmeester van de commissie die in het leven was geroepen om het honderdjarig bestaan te vieren van het Genootschap Ner Mitswah Wethora Our. Israël was gehuwd met Channa Anna Bolle (Amsterdam, – Sobibor, ). Ten tijde van de oorlog woonden Israël en Channa nog op dit adres.
bron:
algemene informatie Jozef Israëlskade via Wikipedia (geraadpleegd 11 mei 2022).
J. Engelsman, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-11-1927, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858007:mpeg21:p006.
Weduwe Engelsman, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 18-11-1927, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579037:mpeg21:p00010.
Jacob Fränkel, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 25-11-1927, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579038:mpeg21:p00014.
Jacob Fränkel op Joods Biografisch Woordenboek, http://www.jodeninnederland.nl/id/P-376.
boekhandel Mauve, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 30-03-1928, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858049:mpeg21:p004.
Arnold en Joël van Praag, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-11-1932, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874803:mpeg21:p007.
Arnold en Joël van Praag, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-11-1932, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874804:mpeg21:p006.
Samuel Fierlier, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 06-02-1936, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582050:mpeg21:p00004.
I. Grewel, Stadsarchief Amsterdam, Gezinskaarten, archiefnummer 5422, inventarisnummer 481.
Mozes Jesaja van der Velde, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 839.
Emile van der Velde, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-01-1938, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 12-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872993:mpeg21:p007.
Jozef Israëlskade 102-1, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 165.
Lisa, Arrestatie Jacob Mossel en Klaartje Mossel – Muller op www.joodsmonument.nl.
Van het Reve, Volgens het boek van Nop Maas over Gerard Reve (deel 1; Kroniek van een schuldig leven; Uitgeverij G.A. van Oorschot 2009 Amsterdam – pagina 146) zat ze – tante Kee – gedurende de oorlogsjaren ondergedoken bij het gezin van de ouders van Gerard Reve (G.K. van ’t Reve).
Gerardus Johannes Marinus van het Reve, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1751.
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Jozef Israëlskade, Sleepboot in het Noorder Amstelkanaal. Uitgever Mij. ”Rembrandt”, Utrecht. 1920. Collectie Stadsarchief Amsterdam: prentbriefkaarten, PRKBB00118000003.
J. Engelsman, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-11-1927, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858007:mpeg21:p006.
Arnold en Joël van Praag, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-11-1932, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874803:mpeg21:p007.
Samuel Fierlier, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 06-02-1936, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 11-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582050:mpeg21:p00004.
Emile van der Velde, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-01-1938, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 12-05-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872993:mpeg21:p007.
gepubliceerd:
12 mei 2022
laatst bijgewerkt:
5 november 2022