Chiel Nussbaum werd op 9 mei 1905 in Przemysl in Polen (Galicië) geboren en kwam in 1931 naar Nederland. Hij was gehuwd met Szeindel (In Nederland werd dit Sabina) Weinreb (Baranow, 25 september 1906 – Bussum, 18 augustus 1960). Tijdens de oorlog waren zij ondergedoken. Chiel was in 1953/54 eigenaar van een regenkledingfabriek en van een in- en exportbedrijf.
Op 15 september 1954 werd Chiel genaturaliseerd waarbij aangetekend werd dat het Ministerie van Economische Zaken deze naturalisatie van belang achtte voor ons land.
In 1960 woonde het gezin Nussbaum op de Keizersgracht 288 en Chiel was eigenaar van de Firma JSB (Jongens Spijker Broeken).
De vader van Frans Rosier jr, Frans Rosier, ging in de jaren zestig bij de firma werken en Frans Rosier jr. stelde zijn herinneringen voor deze website op schrift.
“Ik denk dat mijn vader rond de jaren 60 is gaan werken bij de heer Nussbaum, en in die tijd was de Hr Nussbaum ook al rond de 60, en woonde toen in een prachtige villa aan de Boulevard in Zandvoort. Daar buiten had hij ook nog ergens in het buitenland diverse optrekjes.
Mijn vader werd aangenomen als chauffeur op de grote vrachtauto, een oude Mercedes diesel, en reed dan vervolgens diverse keren op en neer tussen Brussel, waar de firma Salik (aan de Rue de France), de spijkerbroeken en herenjassen vervaardigde voor de heer Nussbaum.
Ik, als jongetje van 6/7 jaar, mocht altijd mee met mijn vader in die grote vrachtauto, want ik wilde wel alles zien van die grote wereld. Alleen als we de Utrechtsebrug over waren gereden dan lag ik meestal al te slapen bij de voorin geplaatste dieselmotor die lekker warm was aan de binnenzijde van de auto.
Als we de vrachtwagen binnen reden op de Rue de France, dan kwamen we op een binnenplaats uit. Deze behoorde ook toe aan de Firma Cote d Ór, oftewel die heerlijke nog steeds bestaande chocolade. Dat had ik al snel door na de eerste keer dat ik met mijn vader meeging naar Brussel, want er stonden containers met brokken afvalchocolade en daar gaven de arbeiders mij vaak een flink stuk van.
Na vele keren met mijn vader mee te zijn geweest, moesten we natuurlijk op de heen- en op de terug weg altijd stoppen bij de grens.
Dit om de spullen in of uit te klaren die we meenamen naar Brussel en andersom.
Ik had gemerkt dat mijn vader een douanier wel redelijk goed kende, die woonde in Wuustwezel, want we waren wel eens op de heen weg bij deze meneer thuis geweest om enkele doosjes af te leveren. In het begin begreep ik dit niet, maar later zeker wel. Want op een gegeven ogenblik hoefde we niet vaak meer bij de grens te stoppen om de spullen die we haalden in Brussel in te klaren,want dat had mijn vader al geregeld.
Wat bleek? Mijn vader gaf de douanier dozen met roomboter en seksboekjes, want die laatste waren niet te krijgen in België, en zodoende konden we vaak gewoon doorrijden over de grens heen.
De heer Nussbaum wist dit ook. Diezelfde doosjes die mijn vader weg gaf aan de douanier, stonden vaak op gestapeld in het mooie kantoor aan de Keizersgracht.
Mijn vader was ooit begonnen als chauffeur op de vrachtauto, maar met de jaren werd mijn vader een manusje van alles. Zo had de heer Nussbaum een prachtig mooie nieuwe Rolls Royce waarmee hij vaak parmantig door de buurt reed. Vaak reed mijn vader erin, want dan moest de auto even gewassen worden of iets dergelijks. Het mooie was, dat wij woonden in de Jan Steenstraat de Pijp, en dan kwam mijn vader met de Rolls Royce de straat inrijden. De buren dachten dan mijn vader de loterij had gewonnen. Mijn pa vond het ook prachtig om in deze auto te rijden.
De heer Nussbaum was altijd goed voor zijn personeel. Elk jaar kregen mijn ouders wel een groot cadeau, zo hadden wij als gezin de eerste televisie van de straat in de huiskamer staan en konden we ook vaak elk jaar rekenen op mooie kerstspullen. Ook gaf de Hr.Nussbaum vele feesten in Krasnapolsky waar ik dan met mijn zusje op het toneel moest twisten op de muziek van Bill Hayley.
Het gebeurde het wel eens dat mijn vader even een boodschapje moest doen. Dan zei de heer Nussbaum tegen mijn vader,dat hij even de Rolls Royce moest nemen. Samen met mijn moeder hij dan even naar Brussel of Parijs rijden om daar een krat met dure wijn op te halen, en dan mocht hij enkele dagen met mijn moeder op pad. Dat vonden ze natuurlijk helemaal te gek, en deden dit dan ook wel geregeld.
Op zekere dag kwamen mijn ouders met de Rolls Royce net Brussel binnenrijden en ze midden in een betoging terecht kwamen tegen het kapitalisme. Dat liep even mis, want ze reden wel in een nieuwe Rolls Royce. Mijn pa kon niet meer voor of achter uit ,en de Rolls Royce werd door de vele demonstranten geheel vernield met stenen. Mijn ouders konden nog net op tijd ontzet worden door de Politie, maar de auto was total loss. Mijn vader moest dit verschrikkelijke nieuws natuurlijk over brengen aan de heer Nussbaum, maar die reageerde met de woorden tegen mijn vader,”ach het is alleen maar geld”. Binnen enkele weken stond er een splinternieuwe Rolls Royce voor de deur op de Keizersgracht 288. Schijnbaar had de boekhouder van de heer Nussbaum wat verkeerde berekeningen gemaakt, want er was op een bepaald moment paniek bij de firma JSB. Mijn vader moest op een dag met spoed naar de villa toe in Zandvoort. De Belasting was in aantocht, dus moest mijn pa alle dure schilderijen en andere duren dingen achter in de Rolls Royce zetten en met spoed richting Zwitserland rijden,enkele weken later bestond JSB niet meer. Ik weet nog wel dat de heer Nussbaum mijn vader en moeder nog een mooie reis heeft gegeven, en daarna hebben we helaas nooit meer iets vernomen van de heer Chiel Nussbaum…
verder:
Sabina Nussbaum was bestuurslid van het Verbond van Midden- en Oosteuropese Joden in Nederland.
Sabina kwam in 1960 bij een verkeersongeluk in Muiden om het leven:
BUSSUM (ANP) _ Door onbekende oorzaak is donderdagavond een personenauto waarin zaten de 23-jarige D. Lub uit Israël en de 54-jarige mevrouw Nussbaum uit Amsterdam op de Rijksweg 1 ter hoogte van de Kruitfabriek aan het slingeren geraakt en tegen een andere auto gebotst. Beide wagens werden geheel vernield. Mevrouw Nussbaum was op slag dood, de heer Lub overleed op weg naar het ziekenhuis. De bestuurder van de andere auto de heer J. Post werd levensgevaarlijk gewond. Het verkeer was tengevolge van het ongeluk volkomen in de knoop geraakt
De confectiefabriek van Nussbaum had meer reclameartikelen zoals bovenstaand dienblad, zoals asbakken, reversspeldjes en dergelijke.
Chiel Nussbaum was voor de oorlog actief voor de Joodse vluchtelingen, zoals dit artikel uit het NIW van 27 jan 1939 laat zien:
EEN FILM-AVOND IN HET KAMP TE HOEK VAN HOLLAND
Donderdagavond j.l. werd voor de bewoners van het vluchtelingenkamp te Hoek van Holland een filmvoorstelling georganiseerd. In overleg met den Kampcommandant en in samenwerking met het Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen vertoonde de heer Ch. Nussbaum uit Amsterdam in het kader van een welgekozen bijprogramma de Palestinafilm „Zoth Haarets”, die groote belangstelling en bijzonderen bijval oogstte en waarop een spontaan „Hatikwah” werd gezongen.
Alle circa 270 kampbewoners waren in de groote cantine aanwezig en ook de Kampcommandant en zijn staf woonden de voorstelling bij. De heer I. Jacobson uit Amsterdam sprak nog enkele toepasselijke woorden, terwijl eenige der kampbewoners door Joodsche en profane liederen den avond opluisterden. Op verzoek van eenige kampbewoners werd de bijeenkomst besloten met het Wilhelmus. Deze avond heeft er zeker weder toe bijgedragen de sfeer in het kamp te- veraangenamen, al moet hier ook nadrukkelijk worden geconstateerd dat — afgezien van de nu eenmaal vooralsnog onvermijdelijke beperking in de bewegingsvrijheid der kampbewoners •— door de kampleiding het uiterste gedaan wordt (en met succes) om het den bewoners zoo aangenaam mogelijk te maken, zoodat dan ook de stemming inderdaad volkomen bevredigend te noemen is.
De im-en exportfirma van Nussbaum ging in 1975 failliet.
bron:
www.statengeneraaldigitaal.nl, 93ste vergadering, vergadering van woensdag 15 sep 1954, naturalisatie
Meertens Instituut – databanken – familienamen, Szeindla Weinreb (geraadpleegd 18 dec 2015)
www.jodeninnederland.nl, lemma Nussbaum-Weinreb, Sabina
Staten-Generaal, memorie van toelichting, zitting 1953-1954 3528
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Chiel Nussbaum
Nieuw Israëlietisch Weekblad, 27 jan 1939, Nussbaum
Leeuwarder Courant, 19 aug 1960, ongeluk
De Telegraaf, 28 feb 1975, faillissement
Illustratie:
dienblad, metaal en formica. Tussen 1955 – 1965, collectie JHM nummer 09457
Laatst aangepast:
22 september 2019