Een neef van Leon Beek meldde dat het verhaal over zijn oom zeker thuis hoort op deze website.
Leon Beek werd geboren op 7 maart 1893 in Amsterdam als zoon van Izaak Leon Beek (Den Helder, 7 februari 1856 – Amsterdam, 19 september 1935) en Matje Mok (9 december 1860 – onbekend) in een gezin met zeven kinderen. In mei 1914, gedurende de Eerste Wereldoorlog, ging hij naar Canada. Hij was terug in 1915, want op 3 februari 1916 trouwde Leon met de niet-Joodse Setske de Haan (Schoterland, 24 november 1889 – Bussum, 31 oktober 1948) en het echtpaar kreeg twee kinderen, IJnze Jacob (Amsterdam, 15 december 1916, zat ook in het verzet) en Leo (Sloten, 27 juni 1920 – 2013). Setske werd als schrijfster zeer bekend onder het pseudoniem Cissy van Marxveldt. Leon heeft op deze carrière invloed gehad, hij moedigde Setske tijdens de verloving aan om te gaan schrijven, vanwege de leuke brieven die zij hem schreef.
| Cissy van Marxveldt en Anne Frank Anne Frank was een bewonderaar van Cissy van Marxveldt. Ze schrijft in haar dagboek: “Ik zal haar boeken beslist ook aan mijn kinderen laten lezen” (16 oktober 1942). En als ze de naam kiest voor haar dagboekvriendin, Kitty, lijkt ze geïnspireerd te zijn geweest door het vlotste meisje van de vriendinnenclub van Joop ter Heul. In de oorspronkelijke versie van het dagboek richt Anne zich meerdere malen ook tot de andere leden van de Jopopinoloukicoclub: Lieve Pop, Lieve Pien, zo ook aan Loutje en aan Connie (alleen aan Noortje schrijft ze niet want dat vond ze kennelijk een te vervelende meid).In een ander oorlogsdagboek, Etty: De nagelaten geschriften van Etty Hillesum 1941-1943, memoreert Etty op 8 augustus 1943 vanuit een barak in Westerbork: “Wij hebben 3 boeken in ons huisje: ‘Kwikzilver’ van Cissy v. Marxveldt, […]. Om Cissy v. Marxveldt wordt bijna gevochten”. |
Het gezin woonde op de chique Koningslaan 24 in Bussum, waarheen ze in 1924 verhuisden. Leon was toen luitenant en lag gelegerd op kazerne Crailoo en later werkte hij bij “De Bijenkorf“, waar hij personeelschef was. Op 3 augustus 1937 verhuisde het gezin naar Amsterdam, en ging daar op de Jacob Obrechtstraat 3-1 wonen, vlakbij het Vondelpark.
Leon was in 1940 reserve-majoor der Infanterie en vocht op de Grebbeberg. Later sloot hij zich aan bij het Legioen Oud-Frontstrijders. In 1941 fuseerde dit legioen met de Ordedienst. Deze organisatie was de grootste illegale organisatie in Nederland en Leon hield zich er bezig met spionage-activiteiten. Leon was enorm zwijgzaam, wat goed was voor zijn spionagewerk, maar ook zorgde dat later zijn werkzaamheden grotendeels onbekend gebleven zijn.
Leon was gemengd gehuwd en hij kreeg in de oorlog te maken met anti-Joodse maatregelen. Op 26 januari 1943 werd hij in zijn woning door twee leden van de Sicherheitspolizei (Sipo) gearresteerd. Leon zat een aantal maanden gevangen in het Oranjehotel in Scheveningen. De gezinskaart van Leon vertelt dat hij op 15 juni 1944 in Kamp Westerbork werd ingeschreven. Daar kwam hij in de strafbarak terecht. Maar ook daar bleef Leon Beek zich verzetten. Hij had contact met enkele personen, waaronder de marechaussee, en smeedde plannen voor de tijd ná de oorlog. Hij zou in de overgangsperiode in Kamp Westerbork als tijdelijke commandant optreden.
| Leo Beek De ene zoon van Leon en Setske ging in het verzet, de andere zoon, Leo, ging schrijven. Onder de naam Jan van Marxveldt – een ideetje van de uitgever, publiceerde hij zijn eerste boeken waarin zijn wrok over de bezetting zeker naar voren komt. Onder deze naam schreef hij vier boeken, daarna drie onder de naam Dick Bender, vier onder zijn eigen naam in de jaren 90 nog vier onder de naam Jan van Marxveldt waarvan de eerste, De Zoon van Joop ter Heul, een hommage aan zijn moeder is. |
Met een aantal andere Joodse gevangenen trachtte Leon te ontsnappen maar werd gepakt. Hij ging eerst naar Assen en voor nader onderzoek werd hij overgeplaatst naar de Sipo-Aussenstelle te Amsterdam. Op 15 augustus 1944 werd hij in de duinen bij Overveen, met vier anderen, gefusilleerd.
bron:
mail Paul Beek
www.wikipedia.nl, lemma Ordedienst (geraadpleegd 12 aug 2016)
ibidem, lemma Cissy van Marxveldt (geraadpleegd 12 aug 2016)
Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Leon Beek
informatie Leo Beek (geraadpleegd 12 aug 2016)
Erebegraafplaats Bloemendaal, lemma Leon Beek (geraadpleegd 12 aug 2016)
joodsmonument.nl, lemma Leon Beek (geraadpleegd 12 aug 2016)
www.geni.com (geraadpleegd 12 aug 2016)
laatst bijgewerkt:
22 september 2019