Begin april 1937 streek de in Duitsland geboren goochelaar en helderziende Louis Rosenstein (1903-1942) neer op de Vechtstraat 158 in Amsterdam. Vier maanden later begon hij onder de naam To Rhama het hele land door te reizen. In theaters als Casino (Haarlem), City (Rotterdam), West-End (Den Haag), Luxor (Tiel), Hollandia (Heerlen), Centraal (Helmond), Wintertuin Frigge (Groningen), De Harmonie (Leeuwarden), Minerva (Apeldoorn) en Chicago (Nijmegen) demonstreerde hij zijn paranormale gaven in de vorm van experimenten. Het publiek was verbouwereerd. Zo ook een journalist die verslag deed van To Rhama’s kunnen voor de Arnhemsche Courant van 23 oktober 1937: “Er doen zich in het leven dingen voor, waar men, populair uitgedrukt, “met de pet niet bij kan”. De occulte wetenschappen nemen hierbij een allereerste plaats in. Het mysterieuse van deze zaken is ons weer eens overduidelijk gebleken gisteravond bij ons wekelijksch bezoek aan het cabaret. Van To Rhama, aangekondigd als de sensatie van Parijs, New-York, Berlijn en Weenen, die zich bovendien in ’n kort voor-optreden een uitzonderlijk goed goochelaar toont, hebben wij zeer treffende staaltjes gezien, getuigend van een zeldzaam concentratievermogen op onderscheiden gebied. In de eerst plaats toonde hij zijn talenten door persoonsbeschrijvingen, louter door het betasten van door deze personen geschreven brieven, welke hem door enkele der aanwezigen overhandigd werden. Met de vooropgezette bedoeling om controle te hebben, leverden wij zelf een brief in, ontvangen van een in Indië verblijvend bloedverwant en kregen persoons- en karakterbeschrijving alsmede levensomstandigheden, behoudens een kleine afwijking, nauwkeurig opgedischt.
Nog marquanter werd het, toen To Rhama enkele aanwezigen verzocht datum en plaats van een door hen beleefde gebeurtenis op te schrijven. Voor de beschrijving van deze gebeurtenissen ging hij in trance met blinddoek en Indisch instrument ter bevordering van de concentratie. Zoo werden een feestelijke gebeurtenis in Parijs en een ongeluk aan het strand van Rottumeroog beschreven, terwijl ’n derde aanwezige zelfs nauwkeurig beschreven kreeg de omstandigheden, waaronder en de entourage, waarin hij geboren is op 18 Febr. 1910.
Een derde gave kon To Rhama wegens gebrek aan “materiaal” niet laten zien, doch hij verklaarde zich voor de volgende avonden bereid, stotteraars voor hun leven van deze kwaal te genezen.
We kunnen niet anders dan met klem aanraden deze week een bezoek te brengen aan het cabaret om dezen merkwaardigen man te zien optreden; het is een gebeurtenis, die zich hier ter stede voorloopig niet weer zal voordoen.”
Helaas was het To Rhama niet gegund om zijn ‘derde gave’, het talent om stotteraars van hun kwaal af te helpen, tentoon te spreiden. De politie achtte het experiment strafbaar. Mensen van hun stotteren afhelpen was een medische aangelegenheid, daar mocht een occulte goochelaar zich niet aan wagen. Om die reden werd dit onderdeel uit To Rhama’s repertoire geschrapt.
Aan het eind van het jaar moet Rosenstein hebben besloten om met het optreden door het land te stoppen. Vanaf januari 1938 plaatste hij kleine annonces in de krant, waarin hij zijn diensten aanbood als (helderziende) psycholoog en handlijnkundige. Mensen konden hem raadplegen voor één à anderhalve gulden per consult. Vermoedelijk liep zijn praktijk goed.
Rosenstein trouwde in februari 1942 met de weduwe Rachel Teeboom-Davids en werd zo de stiefvader van Jacques Teeboom. Geen van hen heeft de oorlog overleefd.
Tekst:
Alexandra Nagel
Zie ook het verhaal over Louis Rosenstein in Open Joodse Huizen 2: Verhalen over vooroorlogse bewoners (Amsterdam 2016, pp. 177-184).
Louis Rosenstein staat ook op www.joodsmonument.nl.
Met dank aan Alexandra Nagel, 20 november 2016.
laatst bijgewerkt:
23 september 2019