Menachem Asscher (Groningen, – Auschwitz, ) was een zoon van de opperrabbijn van Groningen Abraham Asscher (Amsterdam, – Lugano, ) en Clara Asscher – Pinkhof (Amsterdam, – Haifa, ). Menachem had de volgende broers en zussen: Eliezer (Groningen,
In juli 1942 kreeg de 22-jarige Menachem Asscher een oproep voor een ‘werkkamp’ in Duitsland. Hij ging vol goede moed, eerst naar Westerbork en drie dagen later naar Auschwitz, waar hij vrijwel direct na aankomst werd vergast. Daar zou het verhaal zoals voor velen kunnen eindigen. Maar Menachem, zoon van schrijfster Clara Asscher Pinkhof en opperrabbijn van Groningen Abraham Asscher, was een begenadigd pianist en een jonge componist. Hij studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam en dankzij zijn moeder kon een groot deel van zijn muziek gered worden. Deze werken bleven jaren bij de leden van de familie die de oorlog overleefden onder het stof liggen. Tot Lilian Kars, die samen met haar echtgenoot Paul Janssen werkt aan een boek over Menachems oom Sallie Pinkhof en diens familie, met dank aan het speurwerk van de overgebleven familieleden in Israël de muziek boven water kreeg. Nu, in 2024, gaat deze muziek voor het eerst weer klinken in het openbaar, gespeeld door de Israëlische pianist Imri Talgam.
Menachem en Keetje hebben in verschillende bronnen verschillende adressen. Keetje woonde volgens joodsmonument.nl op het Weesperplein 3-2. Volgens de kaart van de Joodsche Raad woonde ze vanaf september 1941 op het Boerhaaveplein 16, daarvoor op het Kastanjeplein 3-2. Die twee laatste adressen werden ook voor Menachem geregistreerd, joodsmonument.nl meldt voor hem alleen Kastanjeplein 3-2. De kaart van de Joodsche Raad meldt voor Menachem als adres de Plantage Prinsenlaan 7. Op vrijdag 15 oktober 1941 deed Menachem aangifte van de diefstal van zijn herenrijwiel, en hij woonde toen op het Boerhaaveplein 16-2. Waarschijnlijk zorgde hun huwelijk, kort voor hun deportatie, voor deze verschillende adressen en is het een neerslag van nog apart wonen en samen wonen.
Concert 1, 2 en 3 mei 2024
Lilian Kars vertelt tijdens het concert aan de hand van fragmenten uit onder andere de autobiografie Danseres zonder benen van Clara Asscher-Pinkhof over het leven en de ontwikkeling van Menachem terwijl het verhaal en de muziek verder reliëf krijgen door werken van Beethoven, Bach en Menachems tijdgenoot Leo Smit. In combinatie met foto’s van Menachem en zijn familie brengt het de verschrikkingen van een oorlog op enerverende wijze in kaart en maakt het en passant duidelijk hoezeer er een schat aan culturele rijkdom en ontwikkeling bruut is afgesneden. Een concert vol invoelbaar drama, meeslepende muziek en uiteindelijk vooral ook hoop.
1(uitverkocht) & 2 mei 2024 Splendor – Nieuwe Uilenburgerstraat 116 te Amsterdam
Aanvang 20.00 uur
Tickets € 16,50 via www.splendoramsterdam.com
3 mei 2024 Huis Midwoud – Midwouder Dorpsstraat 17 te Midwoud
Aanvang 20.00 uur
Tickets € 25,- via www.huismidwoud.nl
bron:
Menachem Asscher, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130252819 (Menachem ASSCHER).
Keetje Cohen, kaart Joodsche Raad, Arolsen Archives, 130252806 (Keetje ASSCHER COHEN).
Keetje Cohen, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 158.
Menachem Asscher, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 21.
Menachem Asscher, Stadsarchief Amsterdam, Politierapporten ’40-’45, archiefnummer 5225, inventarisnummer 6177.
met dank aan Lilian Kars
illustratie:
leraar piano, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 10-10-1941, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 11-04-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318176:mpeg21:p009.
Joods Museum, Foto’s (2) van Menachem Asscher, piano en cello spelend, 1937 en 1939. Gebruikte foto 1937. Portretfoto F007979, publiek domein.
gepubliceerd:
11 april 2024
laatst bijgewerkt:
12 april 2024