Etablissement Mayer was in Saxen, Duitsland, de kousenfabriek van Max Lindemann. Een zakenman met visie die met “Van Fabriek Aan Publiek” besluit om de tussenhandel te beperken en zélf winkels op te zetten.
Hier begon hij mee in Duitsland en dit werd een groot succes.
En, wat in Duitsland kan, kon ook elders ter wereld en hij zochtin verschillende landen lokale partners. Deze partner zou in het betreffende land het monopoly op de Etam-formule krijgen. Er waren ook voorwaarden aan de partners. Ze moesten:
– de helft van het benodigde kapitaal storten,
– Lindemann levert de kousen, op bestelling en tegen een aantrekkelijke prijs,
– de naam Etam mag gebruikt worden maar blijft eigendom van Lindemann,
– de lokale partner is verantwoordelijk voor de eigen bedrijfsvoering,
– eventuele winst wordt jaarlijks gelijk verdeeld, of als dividend, of als salaris.
Multinational
In Engeland, Argentinië en België werden vestigingen geopend, Nederland volgde in 1923.
Hier was het Julius Korijn, broer van bankier Lodewijk Korijn, die de merknaam en de producten van Etam mocht gaan verkopen. Op 14 maart 1923 werd een Naamloze Vennootschap opgericht tussen Julius Korijn en Hedwig Jürgens (namens Lindemann) in de aanwezigheid van Max Lindemann met de naam Etam Kousenmaatschappij NV.
Een maand later werd de eerste winkel geopend, op de Leidsestraat 97 in Amsterdam. In hetzelfde jaar volgt Den Haag met een winkel aan het Noordeinde en in 1924 kwam er een tweede filiaal in Amsterdam, op de Kalverstraat 128 – 130 wat toen tevens het hoofdfiliaal werd. In de jaren erna werden op toplocaties in diverse Nederlandse steden filialen geopend. In Rotterdam komt de winkel op de Boymanstraat 5.
Vooral de korte lijn tussen klant en fabriek zorgde voor succes van deze keten. Kwam er vraag naar een bepaald artikel dan kan de fabriek dit snel leveren. Het assortiment van Etam breidde zich eveneens uit. De kousen bleven uit Duitsland komen, Van Straten & Boon in Den Haag werd het confectie-atelier van Etam. Van Straten & Boon heeft een atelier en een breifabriek. Hier werd onderkleding gemaakt, nachthemden en pyjama’s.
1940
Bij het bombardement op Rotterdam werden de twee Rotterdamse vestigingen vernietigd. Een aantal filialen werd gesloten vanwege de oorlog maar in de acht filialen die open blijven worden recordomzetten gedraaid. De bezetter stelt voor Etam in Nederland een Verwalter aan, Julius Korijn en zijn zoon Ed (Eduard Gerard, 1916 – 2009), die inmiddels ook in het bedrijf werkt, werden ontslagen.
De werkmeester van de breierij wordt naar een werkkamp gestuurd en vanwege de schaarste aan grondstoffen moest het ene na het andere filiaal sluiten. Julius Korijn en zijn dochters Henriette en Wilhelmina werden naar Auschwitz gedeporteerd waar ze op 3 september 1942 vermoord worden. Zijn vrouw Betty van Embden (1885) was al overleden in 1938. Zoon Ed overleeft de oorlog.
Na de oorlog
Ed Korijn overleeft en na de oorlog was er nog één filiaal over, in Den Haag op de hoek Spuistraat / Wagenstraat. Samen met Annie van Bruinessen, voormalige directie-secretaresse van Etam en degene die de dagelijkse leiding van Etam had in de oorlog, stak Ed de handen uit de mouwen, zorgde ervoor dat de fabriek weer kon gaan draaien en zocht nieuw personeel. Een geluk was het dat het bedrijf als eerste de hand kan leggen op een enorme partij kunstzijde kousen uit Tsjecho-Slowakije, wat zorgt voor een enorme omzet. Zo’n grote omzet dat de politie bij de Etam filialen erbij te pas moet komen om de klanten in het gareel te houden. Na de kousen uit Tsjecho-Slowakije kwamen de nylons uit de Verenigde Staten en met de winst werd het bedrijf weer opgebouwd.
Door het hele land verrezen nieuwe filialen, en ook internationaal draaide het bedrijf goed. in 1970 wordt het bedrijf verjongd en kiest men voor de naam Miss Etam.
Ed Korijn werkte in 1998 nog steeds bij het bedrijf, hij verzorgde het nawoord in het boek dat vanwege het 75-jarig jubileum werd uitgegeven. Hij overleed op 20 november 2009, had drie kinderen en was benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
bron:
joodsmonument.nl,
75 jaar Miss Etam,
genealogieonline.nl
gepubliceerd:
22 april 2016
laatst bijgewerkt:
13 februari 2025