Openbare Tusschenschool G

Zandstraat Rechts de ingang van de Zanddwarsstraat. Op de achtergrond de Sint Antoniesbreestraat. LInks van het volkswagenbusje de school. 17 mei 1965. Collectie Stadsarchief Amsterdam: foto’s eigen fotodienst. 010122020623

Op Zandstraat 19 was de Openbare Tusschenschool letter G gevestigd. Het gebouw was ontworpen door architect Willem Springer en de school bood plaats aan 300 leerlingen, had een onderwijzerswoning en een gymnastieklokaal. De school werd openbaar aanbesteed in 1861.

Veel is niet meer te achterhalen over deze school. Max van der Glas schreef erover op www.dedokwerker.nl. Hij wandelde als kleine jongen met zijn vader door de oude Jodenbuurt en zijn vader zei: ‘Dat is de Zandstraat, daar was het Joodse schooltje waar ik, je oom Jo en mijn zusjes, op school zijn geweest.’
Op de foto rechts is de school het gebouw boven het Volkswagenbusje aan het einde van de straat.

Belang
Dat de school van belang was voor de Joodse gemeenschap is te lezen in het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) van 14 januari 1870: ‘Wij gaan echter nog verder en wenschen een oogenblik stil te staan bij de behoefte, die er alhier bestaat aan eene godsdienstige tusschenschool. Thans zijn er reeds vele Israëlietische kinderen op de stadstusschenschool in de Zandstraat geplaatst; weldra zal er in de Plantage wederom eene tusschenschool van stadswege worden geopend, die voor het grootste gedeelte door Israëlietische kinderen zal worden bevolkt’.

In juni van datzelfde jaar verscheen in het NIW dat er maar liefst 80 Joodse kinderen op de school zaten, en dat het Joodse godsdienstonderwijs er onder de maat was. Daarom zou er in de Plantage een nieuwe godsdienstschool worden gebouwd waarbij de raming was dat er 300 Joodse kinderen gebruik van zouden maken. Volgens een telling uit 1872 waren er nog 21 Joodse jongens en 16 Joodse meisjes ingeschreven op deze school.

 

 

bron:
aanbesteding, “Nieuw Amsterdamsch handels- en effectenblad”. Amsterdam, 11-09-1861, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 26-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010131518:mpeg21:p002.
Godsdienst-onderwijs.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-01-1870, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 26-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873135:mpeg21:p001.
300 kinderen, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-06-1870, p. 195. Geraadpleegd op Delpher op 26-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873158:mpeg21:p003.
Telling, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-03-1872, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 26-12-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873650:mpeg21:p002.

Illustratie
Zandstraat Rechts de ingang van de Zanddwarsstraat. Op de achtergrond de Sint Antoniesbreestraat. LInks van het volkswagenbusje de school. 17 mei 1965. Collectie Stadsarchief Amsterdam: foto’s eigen fotodienst. 010122020623.

gepubliceerd:
27 april 2016

laatst bijgewerkt:
26 december 2024