De Zoomstraat is een kort straatje in de Rivierenbuurt tussen de Geleenstraat en de Niersstraat.
Zoomstraat 10 – Salomon Asser Groenman
In september 1932 werd Salomon Asser Groenman geboren, zoon van Maria Clara Cohen (Amsterdam, – Yifat, ) en Jacob Groenman (Amsterdam, – Amsterdam, ).
Zoomstraat 13hs – Robert Jaap Israël
Robert Jaap (Amsterdam, 15 september 1933 – 31 mei 2015) werd hier geboren als zoon van Maurits Israël (Varik, 6 november 1902 – Leiden, 13 november 1987) en Elisabeth Rosetta van Tijn (Zwolle, 15 mei 1907 – Leiden, 1 december 1961). Maurits was leraar pedagogie in het middelbaar onderwijs en gaf, ondat hij niet meer mocht werken op last van de bezetter, vanaf mei 1941 thuis les.
Zoomstraat 26 – Jacques Wolff en Liese Lotte Rosianski
Een dik jaar voor het begin van de oorlog kregen Jacques Wolff (Haarlem, – Polen, ) en Liese Lotte Rosianski (Waldenburg, – Auschwitz, ) een dochter. De dochter overleefde de oorlog.
Zoomstraat 31 – Jonas Salomon Joachimsthal en Steppy de Paauw
Estella (Steppy) de Paauw (Amsterdam, 6 juli 1903 – Utrecht, 28 april 1986) trouwde in februari 1937 met Jonas Salomon (Sal) Joachimsthal (Amsterdam, 27 januari 1912 – Bergen-Belsen, 12 februari 1945) en zij gingen op dit adres wonen. Steppy en Jonas kregen een zoon op 7 juni 1938.
Sal was in 1938 de perscommissaris van de in dat jaar opgerichte Stichting tegen Antisemietische Beïnvloeding. Daarnaast was Sal vanaf 1938 de laatste directeur van boekhandel, uitgeverij en drukkerij Joachimsthal aan de Jodenbreestraat.
Zoomstraat 31 – Samuel Azariah Rudelsheim
Op 12 augustus 1939 vierde Samuel Azariah Rudelsheim (Amsterdam, 7 augustus 1926 – Jeruzalem, 21 december 2003) zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig. Elisabeth Cohen – Duizend (Amsterdam, 21 mei 1885 – Amsterdam, 12 juni 1978) was zijn moeder, Micheal Cohen (Nijkerk, 8 februari 1871 – Amsterdam, 3 september 1970) zijn stiefvader.
Zoomstraat 34 – Bernard Bonnewit en Eva Fresco
Volgens de advertentie voor hun huwelijk op 27 juni 1934 zouden Bernard Bonnewit en Eva Fresco na hun huwelijk op dit adres gaan wonen. In februari 1941 woonden ze hier ook nog. Eva en Bernard hadden twee kinderen; Nico (Amsterdam, 30 juli 1936) en Lodewijk (Amsterdam, 28 februari 1940). Ze gingen in onderduik, de kinderen in Amsterdam. Ze werden verraden en Nico en Lodewijk werden vermoord in Sobibor op 21 mei 1943. De ouders waren in onderduik bij de familie Van Lieshout op de Kerkelaan H 73 (later Spoorlaan) in Heiloo. Daar zijn in 2017 Stolpersteine geplaatst voor de kinderen. In 2018 is er een herinneringsplaquette geplaatst met de namen van de ouders, waarmee het gezinsleden herenigd werden.
Zoomstraat 40-2 – Joachim en Hilde Jacobsthal
Op 11 september 1934 vierde Joachim Adolf Jacobsthal (Berlijn, 5 augustus 1921 – Charmey, 17 december 2006) zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). Joachim was een zoon van Walther Jacobsthal (Berlijn, – Auschwitz, ) en Betty Littauer (Polajewo, 6 januari 1892 – Auschwitz, ). Joachim zat in tijdens de oorlog in het verzet en wordt hier genoemd. Joachim had twee zussen, waaronder Hilde (Berlijn, – ).
Walther richtte met Otto Frank een liberaal Joodse gemeente in de Rivierenbuurt op. De families Frank en Jacobsthal kenden elkaar goed. De Franks waren vluchtelingen uit Frankfurt, de Jacobsthals vluchtelingen uit Berlijn. In 1940, bij het uitbreken van de oorlog, was Hilde leerling aan de meisjes-HBS aan de Euterpestraat (Gerrit van der Veenstraat). Toen Hilde vanwege de anti-Joodse maatregelen van de bezetter niet meer naar haar school mocht, maar naar het Joods Lyceum moest aan de Voormalige Stadstimmertuinen, weigerde ze dit en solliciteerde ze, zestien jaar oud, voor een baan als kinderverzorgster bij een crèche aan de Plantage Middenlaan; de crèche van Henriette Pimentel. Ze zou er twee jaar werken en was een van de personen die zorgde voor het wegsmokkelen van kinderen uit de crèche. Op 29 september 1943 werd de crèche op last van de bezetter gesloten. Op 24 juli 1943, nadat haar ouders waren opgepakt, besloot ze onder te duiken wat met de hulp van haar broer lukte in België. Meer over Hilde in de documentaire van ‘Andere Tijden‘.
Zoomstraat 66-1 – Bernard Samuel Groen
Vlak voor de oorlog werd Bernard Samuel Groen (Amsterdam, – Israël, ) geboren, zoon van Betsie van Straten (Amsterdam, – Auschwitz, ) en Meijer Groen (Amsterdam, – Ramat Hasharon, ). Bernard had een broer Saul Bernard Groen (Amsterdam, – Israël, ). Saul Groen werd later zeer belangrijk voor muziekminnend Amsterdam.
bron:
Robert Jaap Israel, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 20-09-1933, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 28-08-2023, https://res.olver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874864:mpeg21:p006..
Bonnewit – Fresco, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 08-06-1934, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 28-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874522:mpeg21:p006.
Eva Fresco en Bernard Bonnewit, Joods Monument Zaanstreek.
joachimsthal – de Paauw, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-02-1937, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 28-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871384:mpeg21:p006.
A. M. Joachimsthal, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 10-06-1938, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 28-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874627:mpeg21:p007.
Wolff – Rosianski, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 10-03-1939, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 28-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874666:mpeg21:p006.
Samuel Azariah Rudelsheim, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-08-1939, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 28-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874583:mpeg21:p006.
Groenman, De joodsche wachter. 16 september 1932. Geraadpleegd op Delpher op 29-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005443089:00001.
Stichting tegen Antisemietische Beinvloeding, Ha’ammud = De vuurzuil = Ha’amoed. 18 november 1938. Geraadpleegd op Delpher op 29-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005653012:00001.
Groen, De joodsche wachter. 23 augustus 1940. Geraadpleegd op Delpher op 29-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005448032:00001.
M. Israel, Het Joodsche weekblad. 2 mei 1941. Geraadpleegd op Delpher op 29-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA16:020994004:00001.
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Zoomstraat, Gezien vanaf de Niersstraat naar de Geleenstraat. Het linker woningblok is ontworpen door architect L. Dekker en het rechts woningblok door architect R. Brouwer. 1932. 010009011465.
Samuel Azariah Rudelsheim, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-08-1939, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 28-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874583:mpeg21:p006.
Groenman, De joodsche wachter. 16 september 1932. Geraadpleegd op Delpher op 29-08-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMUBA15:005443089:00001.
gepubliceerd:
29 augustus 2023
laatst bijgewerkt:
29 augustus 2023