‘J.l. Zondagavond werd onder groote belangstelling te Beverwijk de Chinoeg Habajith van den Kibboets door de vereeniging Dath Waarets te Beverwijk opgericht. Evenals in de centra te Almelo en Franeker zullen de Chaloetsiem en Chaloetsoth daar een gezamenlijke huishouding voeren, terwijl zij zich in boerderijen voor het landbouw- en veeteeltbedrijf kunnen bekwamen.
Bij ontstentenis van Dr. I. Spangenthal, stond de bijeenkomst onder leiding van den heer M. H. Max Bolle, die in zijn openingswoord een welkom toeriep in het bijzonder aan de vertegenwoordigers der Isr. Gemeente te Beverwijk en aan den leeraar, den heer J. H. Cohen. Nadat onder leiding van den heer les Asscher de gebruikelijke leeroefening had plaats gevonden, werd het woord gevoerd door den heer Max Davidson, die zeide dat zijn Gemeente bijzonder verheugd was met de oprichting van dezen Kibboets, aangezien thans het Minjan in de Gemeente verzekerd is. Spreker zegt dan ook van ganscher harte zijn persoonlijke medewerking toe en voor zoover het mogelijk is ook die der Gemeente. Spreker hoopt, dat het bescheiden begin ‘moge uitgroeien tot een groote en goed gefundeerde Kibboets, arbeidende tot heil van het Joodsche Volk. Namens het Bestuur van Dath Waärets werd het woord gevoerd door den heer E. Dasberg, die het Kerkbestuur en de verschillende particulieren te Beverwijk hartelijk dankte voor de bij de oprichting der Kibboets verleende medewerking. Zich tot de Chaloetsiem wendende drong spreker er ten sterkste op aan dat zij de meest mogelijken tijd zullen besteden aan hun Joodsche vorming. Niet slechts de technische ontwikkeling, maar speciaal hun kennen en weten op Joodsch gebied is bij den huidigen stand van den opbouw van Palestina van eminent belang. Eén der Chaloetsiem dankte het bestuur van Dath Waärets voor de vele moeite, die voor deze oprichting van den Kibboets is gegeven. De Chaloetsiem zullen zich deze moeite waardig toonen. Nadat de heer Bolle een kort slotwoord had gesproken werd de zeer geslaagde bijeenkomst gesloten.
De Mizrachistisohe Chaloetsvereenigïng „Dath Waärets” heeft thans drie opleidingscentra: in Almelo, Franeker en Beverwijk. Met inbegrip van de Chaloetsiem die „Einzelhachsjara” genieten, heeft de Vereen, thans meer dan 60 personen in opleiding’.
Bezetting
Tijdens de oorlog werden de bewoners geholpen door Dhr. Broeze. Hij verscheen in 1963 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad:
6 februari 1963
“Op woensdag 6 februari 1963 heeft de heer C. B. Broeze een boom geplant in Jad-Washem (het Israëlische bureau voor oorlogsdocumentatie), in de “Laan van de Rechtvaardigen der Volkeren”. Voor velen van u is de heer Broeze een onbekende. Diegenen echter die voor de oorlog in de jaren 1939-1940 op hachsjarah waren in de kibboets in Beverwijk (Velsen-Noord), is de heer Broeze een oude bekende. Bij hem hebben talloze chaweriem hun opleiding in de tuinbouw — en in speciaal in de bloementeelt gekregen. Met geduld en begrip heeft de heer Broeze de vaak linkse handen weten te leiden. Bij het uitbreken van de oorlog stond de heer Broeze direct aan de zijde van de onderdrukten. Hem was het duidelijk dat hij moest helpen waar hij kon. In zijn werken stond hij niet alleen. Zijn vrouw — zij ruste in vrede — stond hem steeds ter zijde. Door haar rust, begrip en liefde voor de mens wist zij altijd de juiste beslissingen te treffen. Enige chaweriem vonden tijdens de oorlog een onderdak in het huis van de heer Broeze. ondanks de gevaren, die hieraan verbonden waren. Andere chaweriem hadden hun dierbaarste bezittingen (waaronder ook keleikodesh) bij hem ondergebracht. De heer Broeze zelf die nu juist twee maanden in Israël heeft vertoefd, vindt het eigenlijk niets bijzonders wat hij heeft gedaan. „Ja”, ze zegt hij, „je deed wat je moest doen. Dat ging vanzelf”.
Juist dit eenvoudige, oprechte en bescheiden antwoord is voor ons het meest sprekende. Wij zijn er ons misschien niet altijd van bewust, dat juist mensen als de heer Broeze, die door hun houding enige mensen het leven hebben gered, eigenlijk de talloze kleine raderen vormden van het grote uurwerk, dat „verzet” heette. Doch zonder deze raderen kon het grote uurwerk niet lopen. Ook Jad-Washem heeft dit begrepen want immers: „Wie een ziel redt, heeft als het ware de wereld bevrijd”. Daarom is 6 februari l.l. voor de heer Broeze een plechtigheid gehouden op Har-Hazikaron (de Herinneringsberg). In de zo ontroerend mooi gebouwde grafkelder werd een Jizkor voorgelezen door enige schoolkinderen. Na een korte toespraak van de heer dr. Kobovy (in het Nederlands) en een zeer mooi antwoord van de heer Broeze vond het planten van de boom plaats. Mooiere tegenstelling in de vormen van de plechtigheid kan men zich niet voorstellen. Na het gedenken der Doden… het planten van nieuw leven. Moge de “laan van de Rechtvaardigen der Volkeren” groeien, zich voortplanten en zich uitstrekken over alle landen der wereld”.
C.B. Broeze was Cornelis Benjamin Broeze (Velsen, 28 maart 1900 – 15 december 1986). In 1978 kreeg hij de Yad Vasjem-onderscheiding.
bron:
“Inwijding Kibboets Beverwijk”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-11-1935. Geraadpleegd op Delpher op 08-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871430:mpeg21:a0090.
“Een tuinder plant een boom”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-03-1963. Geraadpleegd op Delpher op 08-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010873430:mpeg21:a0080.
“personalia”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 15-09-1978. Geraadpleegd op Delpher op 08-06-2019, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860042:mpeg21:a0008.
kibboets beverwijk adres, https://oorlogsslachtoffersijmond.nl/categorie/57/beverwijk-kibboets-1939-42 (geraadpleegd 10 september 2023).
gepubliceerd:
30 april 2016
laatst bijgewerkt:
10 september 2023.
