Op haar archiefkaart bij het Stadsarchief Amsterdam staat vermeld dat ze ‘zonder beroep’ was. Maar in werkelijkheid is er wel wat meer te vertellen over Adolphine (Phine) Vigeveno. Zo was Adolphine jarenlang voorzitter van de Joodsche Vrouwenraad. Wie was zij?
Adolphine werd in Amsterdam geboren op 23 februari 1899 als dochter van Gabriël Vigeveno (Amsterdam, 30 januari 1862 – Amsterdam, 11 maart 1939) en Henriëtte Goudstikker (Empel en Merwijk, 15 mei 1869 – Amsterdam, 18 juni 1948). Het gezin van Gabriël en Henriëtte was een geassimileerd Joods gezin, dat onder meer op de Sarphatistraat 109 heeft gewoond. Bij het overlijden van Gabriël woonden hij en Henriëtte op de Waldeck Pyrmontlaan 7.
Adolpine had twee broers; José (Amsterdam, 30 mei 1891 – Westerbork, 12 november 1943) en James (Amsterdam, 8 augustus 1892 – Ojai, Ventura, VS, 16 juni 1977). Adolphine was een nicht van de bekende kunsthandelaar Jacques Goudstikker. Adolpine kon goed leren en ging naar het gymnasium waarna ze begon aan een studie Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam. Deze studie maakte ze niet af maar ze stapte over naar een studie Rechten.
De meeste tijd op de Universiteit besteedde Adolphine niet aan de opleiding maar aan de Unie voor Vrouwelijke Studenten en de Nederlandse Zionistische Studenten Organisatie, een afdeling van de Nederlandse Zionisten Bond. Al voor het einde van haar studie verloofde ze zich, stopte met haar opleiding en trouwde op 12 december 1922 met zakenman Felix Schwimmer (Timisoara, Hongarije, 27 november 1890). Felix en Adolphine kregen drie kinderen, Erik, Vera en Henk.
In 1929 werd Adolphine de eerste hoofdredacteur van Ha’ischa, Orgaan van den Joodschen Vrouwenraad in Nederland. Deze blad verscheen tussen 1929 en 1940. De uitgangspunten van het blad was de solidariteit tussen Joodse vrouwen te stimuleren en om sociale activiteiten op te zetten, maar van deze doelstellingen kwam niet voldoende terecht. Het blad ging niet over sociaal werk en feminisme, de meeste artikelen die werden gepubliceerd gingen over het Judaïsme, over het Joodse geloof, de ontwikkelingen in het Britse Mandaatgebied Palestina en de buitenlandse politieke ontwikkelingen. Adolphine schreef bijvoorbeeld over de Conferentie van Joodse Vrouwen die in juni 1929 in Hamburg werd gehouden en waar ze aanwezig was. Ze was sterk in het aantrekken van waardevolle schrijvers, zoals Siegfried van Praag en de voorzitter van de Nederlandsche Zionisten Bond, Fritz (Peretz) Bernstein (1890–1971).
In 1932 legde Adolphine haar werk bij Ha’Ischa neer en werd voorzitter van de Joodschen Vrouwenraad. Deze positie bekleedde ze totdat de vrouwenraad op last van de bezetter in 1940 werd opgeheven. De vrouwenraad bestond sinds 1929 en was een fusie van verschillende vrouwenraden die in 1921 werden gesticht door een delegatie van van het American National Council of Jewish Women. De raad had in de jaren dertig zo’n 2000 leden uit alle richtingen, zowel orthodoxe als zionistische vrouwen. Tijdens de jaren dertig richtte de Vrouwenraad zich vooral op cursussen en lezingen waardoor de kennis van het Judaïsme werd vergroot. Al snel werden deze activiteiten overschaduwd door de ernstige politieke situatie in het buitenland. Vanaf 1933 richtte het bestuur, onder de leiding van Adolphine, zich op de hulp aan Joodse vluchtelingen uit Duitsland met een focus op de kinderen.
De contacten die Adolphine met dit werk opbouwde hielpen haar, haar man en haar kinderen, om op 14 mei 1940 te vluchten uit Nederland. Adolphine met haar gezin was op een boot en vertrok die dag uit IJmuiden en het gezin liet hun huis op de Koninginneweg 185hs achter. Met hen werden 80 Joodse kinderen in veiligheid gebracht. Het gezin ging verder naar Nieuw Zeeland en het huwelijk liep in die jaren spaak. Na de oorlog kwam Adolphine terug naar Nederland en had alleen haar jongste zoon bij zich. Ze bleef een aantal jaren in Amsterdam wonen. De archiefkaart laat twee adressen zien; de Prins Hendriklaan 35hs vanaf september 1946 en vanaf december 1946 de Pieter de Hoochstraat 72-1. In haar jaren na de oorlog in Amsterdam werkte ze voor het Palestina Opbouwfonds (Keren hajesod). Na het overlijden van haar moeder maakte Adolphine in 1949 alijah (emigreerde naar Israël) en ging in Jeruzalem wonen.
Gedurende de vijftiger jaren kwam Adolphine regelmatig naar Nederland om campagne te voeren voor Israël en vooral om zich in te zetten voor het Israël Museum. Op 6 juli 1950 trouwde ze in Jeruzalem met Jacob Abraham Coltof (Den Helder, 30 november 1905 – Jeruzalem, 17 januari 1963). Dit huwelijk hield geen stand en Adolphine trouwde met Fritz Bernstein, de voormalige voorzitter van de Nederlandse Zionistenbond die in 1936 naar het Britse Mandaatgebied Palestina was vertrokken waar hij redacteur werd van de Zionistische krant Ha-Boker. Verder was hij lid van de Knesset vanaf de oprichting in 1949 tot 1965 en Minister van Handel en Industrie in 1948–1949 en van 1952 tot 1955.
Na Fritz’ overlijden in 1971, en na het overlijden van vele Nederlandse vrienden in Israël, verhuisde Adolphine naar Bedford, Engeland, om in de buurt van haar jongste zoon te zijn. Ze overleed in Bedford op 15 februari 1984 en werd in Jeruzalem begraven.
Bron:
Stadsarchief Amsterdam, Adolphine Vigeveno, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 859
Stadsarchief Amsterdam, Jose Vigeveno, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2120
Marloes Schoonheim, Adolphine Schwimmer – Vigeveno 1899 – 1984 op www.jwa.org. https://jwa.org/encyclopedia/article/schwimmer-vigeveno-adolphine
Mevr. Schwimmer-Vigeveno in Nederland. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-11-1954, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858185:mpeg21:p005
Gabriël Vigeveno, familiebericht. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 11-03-1939, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 26-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010664559:mpeg21:p008
Adolphine overlijden, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-03-1984, p. 26. Geraadpleegd op Delpher op 26-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859064:mpeg21:p026
illustratie:
Mevr. Schwimmer-Vigeveno in Nederland. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-11-1954, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 26-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858185:mpeg21:p005
DE CONFERENTIE VAN DEN JOODSCHEN VROUWENRAAD. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-11-1926, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 26-09-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858152:mpeg21:p010
gepubliceerd:
26 september 2021
laatst bijgewerkt:
20 oktober 2022