Op het Waterlooplein, op nummer 36, was een lagere school gevestigd; de Waterlooschool. Deze school stond ook bekend als Lagere School van de 2e klasse, Letter I.
Opgeheven
Op 1 oktober 1941 werden de Joodse kinderen van de lagere scholen verwijderd en naar Joodse scholen gestuurd. In Amsterdam waren er 20 Joodse scholen, 17 voor gewoon lager onderwijs, twee Montessorischolen, een voor voorgezet lager onderwijs en een voor uitgebreid lager onderwijs en een voor buitengewoon lager onderwijs.
Vanwege de verwijdering van de Joodse leerlingen werden er op 1 oktober 17 openbare scholen voor gewoon lager onderwijs gesloten. In juni 1942 werd bij zes van deze scholen het gehele personeel aan andere scholen benoemd, en die scholen werden opgeheven. Daaronder was de Waterlooschool.
1925: De vergeten schoolkinderen
De twee kinderen, die op de Waterloo-school te Amsterdam vergeten zouden zijn, hebben onder veel tranen bekend, dat zij zelf schuld van ’t gebeurde waren. Ze hadden tegelijk met de andere kinderen de school verlaten, doch waren later weer stiekum naar binnen geslopen om een stukje speelgoed te halen, dat ze in school hadden achtergelaten. Ze vonden het echter zoo grappig in de leege school, dat ze een beetje bleven rondhangen en zich verstopten toen het hoofd der school om vijf uur de ronde door de school deed. Even later is er nog een schoonmaakster in ’t gebouw geweest en toen hielden de deugnieten zich schuil. Ditmaal treft dus de onderwijzers niet de minste schuld.
Het verhaal over de vergeten schoolkinderen stond in 1925 in veel dagbladen, tot aan de Sumatra-post. Het was een andere tijd….
Kindersterfte
Een kind dat overlijdt is voor ouders verschrikkelijk. Ook voor een school(klas). En dit gebeurde en gebeurt nog steeds, zij het gelukkig niet vaak meer.
In het Nieuw Israëlietisch Weekblad van 6 september 1929 staan maar liefst drie advertenties voor Alexander Vrachtdoender, die op 30 augustus 1929 overleed. Bijzonder, adverteren was duur en zeker voor de armere bevolking rond het Waterlooplein.
Alexander woonde op de Lange Houtstraat 65-3. Op dit adres woonden het gezin van Joseph Polak (Amsterdam, 5 november 1879 – Sobibor, 28 mei 1943) en zijn vrouw Naatje Polak-Jacobs (Amsterdam, 28 september 1882 – Sobibor, 28 mei 1943), de moeder van Alexander. Naatje was eerder getrouwd geweest met Salomon Vrachtdoender (Amsterdam, 21 mei 1879 – Amsterdam, 1921).
nota bene:
De Waterlooschool heeft volgens het Stadsarchief ook op nummer 24 gezeten. Later werd dit gebouw, op nummer 24, het Laboratorium voor Physiologische Chemie, het Geografisch en Volkenkundig Instituut van de Universiteit van Amsterdam en het Laboratorium voor Vergelijkende Physiologie. Het gebouw werd in augustus 1967 gesloopt.
In 1886 was Antonius Leonardus de Rop (Den Haag, 25 oktober 1837) hoofd van deze school.
Klassenfoto
Via een verkoopsite werd onderstaande foto aangeboden, op de achterzijde van de foto staat aangetekend dat het de Waterlooschool was op het Waterlooplein 24 en dat de klas die is afgebeeld de zesde klas was. Het is verder niet bekend in welk jaar deze foto gemaakt is. 
bron:
Leeuwarder Nieuwsblad, 17 sep 1925, de vergeten schoolkinderen.
stadsarchief Amsterdam, woningkaart Lange Houtstraat 65-3.
Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Salomon Vrachtdoender.
stadsarchief Amsterdam, woningkaart Waterlooplein 24.
“Advertentie De Rop”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1886/12/10 00:00:00, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 07-11-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872147:mpeg21:p004.
Antonius Leonardus de Rop, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 31.
illustratie
Waterlooplein 2 t/m 24 (v.r.n.l.). Gezien naar Zwanenburgwal. Op nr. 24 is de Openbare Lagere School ‘Waterlooschool’. 1891. Stadsarchief Amsterdam beeldbank Collectie Jacob Olie Jbz. 010019000214
foto met dank aan Rob de Spa.
gepubliceerd:
28 april 2016
laatst bijgewerkt:
21 januari 2023