E. J. van Detschool

vandet1Elbert Johannes van Det (Amsterdam, 23 juli 1863 – Amsterdam, 3 maart 1948) was een vooraanstaand socialist en vakbondsman en mede op initiatief van hem werd in 1928 de A.B. Davidsschool opgericht, voor Joodse jongens om hen een betere toekomst te bieden. Deze nijverheidsschool was niet religieus getint maar respecteerde de vrije zaterdag en de Joodse feestdagen wel. Het was een jongensschool, maar veel ouders meldden ook hun dochter aan. Daarom werd in 1933 ook een meisjes-nijverheidsschool opgericht, de E. J. van Detschool. De E. J. van Detschool was gevestigd op het Hortusplantsoen 1 en werd op 7 maart 1933 geopend door de minister van onderwijs, Mr. J. Terpstra en de wethouder E. Boekman voerde het woord.

De school werd zo genoemd omdat E. J. van Det zijn hele leven wijdde aan de bevordering van het onderwijs en de vakopleiding. Hij werkte eerst vele jaren in het openbaar onderwijs, daarna was hij directeur van het gemeentelijke bureau voor beroepskeuze en bestuurder van tal van instellingen.

De E. J. van Detschool had als doelgroep meisjes van twaalf tot veertien jaar en voorzag in huishoudelijk onderricht en eenvoudige beroepsopleidingen.

vandet2Het gebouw was op het Hortusplantsoen was al langer in gebruik als school, zo werkte van 1899 tot 1905 Theo Thijssen er als onderwijzer. De gebouwen zijn van 1896.
De Van Detschool werd in de oorlog van oktober 1941 tot september 1943 aangewezen als Joodse school. De opvolger van de Van Detschool bestaat nog, het is nu een pedologisch instituut en is gevestigd aan het IJsbaanpad.

Herinnering
Betty van Essen-Kok woont in Israël en zat op de Van Detschool. Zij schrijft over een paar leerlingen uit haar klas:
Dora Leger zat bij mij in de klas op de Joodse Huishoudschool in het Hortus plantsoen, de Van Detschool. Zij was uit een vroom Joodse familie en in die tijd woonde zij op de Rechtboomsloot en vaak liepen wij samen die kant op omdat ik aan de overkant van het IJ woonde. Zij was heel geestig en kon dingen zeggen zoals, als je ’t in de krant glooft lees je het niet. Ook zaten in mijn klas, Fietje Komkommer uit de Den Texstraat en Chellie Parijs. Een heel beeldig lief rustig meisje die in de buurt van de Tolstraat woonde waar toen een diamantslijperij was. Ook een Stella Gazan die net als ik in Noord woonde.
Verder herinner ik me dat ik de Den Texstraat, waar Fietje woonde, zo deftig vond.

Fietje (Sophia) Komkommer woonde op de Den Texstraat 51hs. Zij werd in Amsterdam op 6 september 1924 geboren en in Auschwitz vermoord op 31 juli 1944, 19 jaar oud.

Het verhaal over het gezin Leger is eveneens achterhaald.

 

 

bron:
diverse bronnen
aangevuld met:
STADSNIEUWS „A.B. Davids”-school heeft een zusje De „E.J van Det”-school aan het Hortusplantsoen Dinsdag de opening In den naam leeft de herinnering aan Van Det’s arbeid voort Een prachtig stuk werk!. “Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij”. Amsterdam, 04-03-1933, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 18-03-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011117342:mpeg21:p009.
met dank aan Betty van Essen-Kok

Illustraties:
© joodsamsterdam.nl.

gepubliceerd:
27 april 2016

Laatst bijgewerkt op:
17 maart 2024