Tot circa 1870 ging de stad qua bebouwing niet veel verder dan de grachtengordel, maar toen bereikte de industriële revolutie de stad. De bevolking van Amsterdam groeide explosief, in de stad was werk, buiten de stad verkeerde Nederland tussen 1878 en 1895 in de landbouwcrisis. De Ferdinand Bolstraat kreeg in 1872 haar naam. De straat is een verbinding tussen het Weteringcircuit en de Scheldestraat.
Ferdinand Bolstraat 4 – Jankel Schlachter
In 1912 had Jankel Schlachter hier een naaiatelier. Jankel Schlachter werd geboren op 24 maart 1875 in Goldingen (huidige Kuldiga, Letland) in Rusland. Hij was gehuwd met Hanne Ruvka Rubinsohn (Hasenpoth – huidige Aizpute, Letland -, – Auschwitz, ) en zij hadden de volgende kinderen Aron Adolf (Berlijn, 15 februari 1906 – New York, 10 augustus 1977), Sophie (Amsterdam, 11 januari 1907 – Auschwitz, 21 oktober 1944), David Salomon (26 januari 1909), Amelie Liepchen (Amsterdam, 10 september 1913) en Jenny Rachel (Amsterdam, – Auschwitz, ). Ten tijde van de oorlog woonden Jankel en Hanne op de Van Eeghenstraat 12hs. Jankel overleed op
Ferdinand Bolstraat 8 – Saul B. Groen
Vanaf 1967 was hier de bladmuziekzaak gevestigd van Saul B. Groen.
Ferdinand Bolstraat 15 – D. A. Querido
Op dit adres, en op de Reguliersbreestraat 37 was rond 1909 de hoedenzaak van D. A. Querido jr. gevestigd.
Ferdinand Bolstraat 17 – De Lange’s Schoenenmagazijn
Hier was rond 1902 een filiaal gevestigd van De Lange’s Schoenenmagazijn van het Rapenburg 20.
Ferdinand Bolstraat 18 – Radio Goudal
In 1942 werd hier deze radiozaak gevestigd van Maria de Vries – Rudelsheim.
Ferdinand Bolstraat 28 – school De Geus
Rond 1890 was hier de meisjesschool van J. C. de Geus – Gerding en de jongensschool van H. de Geus gevestigd. Dit was geen Joodse school maar men adverteerde wel in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland.
Ferdinand Bolstraat 28 – arts S. Sanders
Deze arts, genees-, heel- en verloskundige, had rond 1893 ’s middags en ’s avonds spreekuur op de Swammerdamstraat 7 en ’s ochtends op dit adres.
Ferdinand Bolstraat 28 – Hamburger’s Modebazar
Deze zaak was hier rond 1904 gevestigd.
Ferdinand Bolstraat 34 – E. H. Kuijt
Hier was rond 1914 de pelterij (bontfabricage) van de firma E. H. Kuijt gevestigd. De zaak, ook in herenhoeden en petten, was op 32-34 gevestigd.
In 1917 stelde Kuijt zich verkiesbaar voor de kerkenraad.
Ferdinand Bolstraat 34 – restaurant Piller
In januari 1930 verscheen er met dit adres een advertentie van Restaurant Piller. Deze zaak was van Elias Piller (Amsterdam, 21 februari 1894 – Amsterdam, 8 mei 1982). Elias was gehuwd met Maria Catharina Fooij (Maastricht, 19 juni 1891 – Maastricht, 18 september 1976).
Ferdinand Bolstraat 36 – schoenenzaak S. A. Presburg
Salomon Presburg (Amsterdam, 11 juni 1864) opende op 10 maart 1923 zijn zevende filiaal van zijn imperium aan schoenzaken. Presburg begon in 1909 met zijn schoenenzaken, de eerste was gevestigd op de Oude Doelenstraat 6. De tweede zaak, mede gerund door familieleden, was gevestigd op de Eerste Oosterparkstraat 184. Dit filiaal werd ontworpen door architect Gerardus Alphonsus Maria Loogman (1892-1976).
Ferdinand Bolstraat 45 – Magazijn Nederland
Vanaf 1926 was hier een filiaal gevestigd van Magazijn Nederland.
Ferdinand Bolstraat 47 – Ameco
Deze zaak in japonnen, blouses en mantels adverteerde in 1941 in het Joodsche Weekblad.
Ferdinand Bolstraat 50 – A. Prins
In het Nieuw Israëlietisch Weekblad van 11 februari 1910 werd de etalage van A. (Arie?) Prins, in manufacturen en lingerie, uitgebreid beschreven: ‘De heer A. Prins heeft zijn winkel in de Ferdinand Bolstraat 50, hoek Daniël Stalpaertstraat, een bijzondere aantrekkelijkheid weten te geven door ene uitstalling, die zeer de aandacht trekt. Deze winkel heeft wel succes met zijn uitstallingen. We herinneren ons daar een etalage, waarin de vier Jaargetijden symbolisch waren voorgesteld. Thans is alles wit, smaakvol en spaarzaam gewisseld met lila, de modekleur.
Een bekwaam etaleur, die in het buitenland zijn opleiding heeft gehad, heeft deze uitstallingen bedacht en helpen uitvoeren en het resultaat is verrassend. De vier ramen in de Daniël Stalpaertstraat hebben een vlakke uitstalling van witte goederen, waarbij men nog kans heeft gezien een keurig gedekte desserttafel ten toon te stellen. Het grote venster in de Ferdinand Bolstraat heeft een kijkje in den winkel over zijn gehele diepte.
Het maakt de indruk van een witte grot of groot prieel, fantastisch verlicht door talloze elektrische gloeilampjes. De wanden en de zoldering worden gevormd door witte goederen in eerbiedwaardige hoeveelheden, hier en daar met veelkleurige linten afgezet en versierd met kleine boeketjes viooltjes, waarvan er wel een honderdvijftig gros zijn nodig geweest voor deze aardige versiering. Het geheel geeft blijk van goede smaak en maakt in de drukke winkelstraat, die de Ferdinand Bolstraat in den loop der jaren geworden is een goede indruk. Rond 1920 had de zaak een filiaal in Rotterdam.
Prins was ook betrokken bij oproepen om gezinnen die in financiële nood verkeerden te helpen. Zo adverteerde hij op 11 februari 1910 in het Nieuw Israëlietisch Weekblad, samen met H. L. Granaat van de Oudeschans 15, J. Kisch van de Prinsengracht 96, D. S. Heilbron van de Westerstraat 86
Ferdinand Bolstraat 53 – Ph. Davidson
Ph. Davidson verhuisde in mei 1907 van de Noordermarkt naar dit adres.
Ferdinand Bolstraat 54 – S. Plotske
Rond 1930 werd hier een filiaal in eet-, thee- en ontbijtserviezen, luxe kristal en porselein van de heer S. Plotske gevestigd. Plotske had al een vestiging op de Kalverstraat 107. De zaken stonden bekend onder de naam ‘Hier is Jaap’.
Ferdinand Bolstraat 58 – Au bon Marche
Vanaf 1934 verschenen er advertenties van dit bedrijf van de firma A. de Vries & Zonen. Er was ook een vestiging op de Kalverstraat 53-63.
Ferdinand Bolstraat 64 – Jacob Bonnewit
Op 7 januari 1922 vierde Jacob Bonnewit (Amsterdam, – Herzlia, ) hier zijn Bar Mitswa (kerkelijk meerderjarig). Jacob was een zoon van Nathan Bonnewit (Amsterdam, 29 maart 1877 – 9 juli 1956) en Elsje Pauer (Amsterdam, – Amsterdam, ). Nathan en Elsje hadden verder de volgende kinderen: Louis (Amsterdam, 4 december 1904 – Mauthausen, 2 september 1942), Rosa (Amsterdam, 19 februari 1906 – Bennebroek, 19 oktober 1988) en Benedictus (Amsterdam, 16 juli 1907 – Alkmaar, 16 februari 1998). Het grootste deel van het gezin Bonnewit overleefde de oorlog in de onderduik, in het Kennemerland.
Ferdinand Bolstraat 67 – confiseur Cohen
Banketbakker Cohen was rond 1905 op dit adres gevestigd.
Ferdinand Bolstraat 73 – confiseur I. N. Cohen
Rond 1901 had deze banketbakker een zaak op de Weesperstraat 55, het Waterlooplein 46 en dit adres.
Ferdinand Bolstraat 73 – confiseur David Hartog
Rond 1905 had deze banketbakker zaken op de Nieuwe Hoogstraat 20, de Weesperstraat 83-87 en op dit adres.
Ferdinand Bolstraat 93 – HEMA
Dit filiaal werd in korte tijd gebouwd door architect B. N. A. D. Brouwer en in de zomer van 1938 geopend. Lees meer over de Joodse wortels van de HEMA.
Ferdinand Bolstraat 99 – sigarenmaker B. Melkman
B. Melkman was sigarenmaker. Op 18 oktober 1907 zocht bij via het Nieuw Israëlietisch Weekblad een leerling.
Ferdinand Bolstraat 100 – Wiener Chic
Deze zaak van E. Wagenaar – Susan verkocht zaken als bontmantels, modelhoeden en nouveautés rond 1906. In september 1908 werd de zaak, die te klein werd, maar de overzijde van de straat verplaatst op nummer 77.
Ferdinand Bolstraat 103 – Apotheek ‘De Vijzel’
De eerste advertentie van deze apotheek die is achterhaald stond in De Amstelbode van 21 november 1931. De apotheek was van apotheker Willem Dorsman (Amsterdam, 22 februari 1887) en zijn echtgenote, apotheker Sophia Giltay (Dordrecht, 4 april 1886). Willem en Sophia trouwden op 17 juli 1914 in Laren en kregen vier kinderen; Johanna Cornelia, Jacob, Cornelis en Willem.
Sophia en Willem hadden een Joodse apothekers assistente die zij in hun huis verborgen. Deze moedige daad van verzet konden zij met de dood bekopen als het fout zou aflopen. Het liep fout af. Door verraad werden Willem, Sophia en de assistente opgepakt en in eerste instantie overgebracht naar de gevangenis aan de Amstelveenseweg. Op 26 juli 1944 werd Sophia en Willem ingeschreven in Kamp Vught. Sophia werd overgebracht naar Ravensbrück, waar ze op 9 september 1944 werd ingeschreven. Op 6 maart 1945 kwam Sophia daar om. Willem werd in september 1944 overgebracht naar Sachsenhausen / Oranienburg en kwam op 31 mei 1945 om Omg. Kdo. Wittstock, waarschijnlijk tijdens een van de ‘dodenmarsen’. We zoeken de naam van de onderduikster.
Ferdinand Bolstraat 109-1– Besteldienst ‘Ferdinand Bol’.
Deze besteldienst adverteerde in 1942 in het Joodsche Weekblad.
Ferdinand Bolstraat 109-2 – Judic Tak
Op dit adres woonde Judic Tak – Tak (Amsterdam, – Sobibor, ). Judic was gehuwd met Salomon Tak (Amsterdam, 20 februari 1861 – Apeldoorn, 10 februari 1928).
Ferdinand Bolstraat 132 – M. Nabarro
Op dit adres was na 1914 een van de filialen van chocolatier M. Nabarro gevestigd.
Ferdinand Bolstraat 136 – A. Porcelijn
A. Porcelijn adverteerde in 1922 vanaf dit adres met ‘boekhoudles’. Hij vermeldde dat hij leraar boekhouden M. O. was.
Ferdinand Bolstraat 147 – aardappelen D. Spaargaren
D. Spaargaren verkocht rond 1908 aardappelen en had drie adressen. Dit adres, de Swammerdamstraat 27-29 en de Van Woustraat 115. Of Spaargaren Joods was is niet geheel duidelijk, wel adverteerde hij in het Centraal Blad voor Israëlieten in Nederland rond Joods nieuwjaar om zijn klanten een gelukkig en voorspoedig jaar te wensen.
Ferdinand Bolstraat 163 – banketbakkerij Joh. Taschenmacher
Deze banketbakker was hier vanaf 1934 gevestigd.
bron:
STADSNIEUWS. “De Amstelbode”. Amsterdam, 21-11-1931, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAA06:165670090:mpeg21:p00002.
Stadsarchief Amsterdam, Ferdinand Bolstraat 103, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 88.
Stadsarchief Amsterdam, Willem Dorsman, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 195.
Arolsen Archives, Sophia Dorsman – Giltay
Arolsen Archives, Willem Dorsman
Oorlogsbronnen, Sophia Dorsman – Giltay (geraadpleegd 20 januari 2022)
informatie apotheek Dorsman per mail G. du Crocq d.d. 27 januari 2022.
De Geus, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 14-02-1890, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000559097:mpeg21:p00004
Sanders, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 08-12-1893, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858097:mpeg21:p003
I. N. Cohen, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 13-09-1901, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874109:mpeg21:p006
De Lange, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 17-01-1902, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874135:mpeg21:p004
Hamburger’s, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-11-1904, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871656:mpeg21:p007
David Hartog, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 29-09-1905, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000571080:mpeg21:p00008
Cohen, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-12-1905, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871814:mpeg21:p008
Weiner Chic, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-09-1906, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871855:mpeg21:p007
Davidson, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 03-05-1907, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871784:mpeg21:p004
Wiener Chic, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-09-1907, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872637:mpeg21:p010
Melkman, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 18-10-1907, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872642:mpeg21:p008
Wiener Chic, M.F. JACOBS’. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-09-1908, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872626:mpeg21:p006
Spaargaren, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 25-09-1908, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000574035:mpeg21:p00007|
Querido, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-03-1909, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872681:mpeg21:p008
A. Prins, “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-02-1910, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872770:mpeg21:p003
A. Prins, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-02-1910, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859499:mpeg21:p003
A. Prins, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-05-1910, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872785:mpeg21:p008
Jankel Schlachter, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-08-1912, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860218:mpeg21:p008
Stadsarchief Amsterdam, Jankel Schlachter, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 718
Nabarro, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-06-1914, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859516:mpeg21:p003
E. H. Kuijt, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 08-10-1915, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859585:mpeg21:p008
E. H. Kuijt, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 11-02-1916, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000569054:mpeg21:p00003
E. H. Kuijt, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 09-11-1917, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000569157:mpeg21:p00004
A. Prins – filiaal Rotterdam, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 04-06-1920, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859786:mpeg21:p008
Jacob Bonnewit, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 30-12-1921, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010860188:mpeg21:p006
Porcelijn, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-09-1922, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874070:mpeg21:p006
Salomon Presburg, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-03-1923, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874094:mpeg21:p008
Magazijn Nederland, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-11-1926, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858151:mpeg21:p007
Restaurant Piller, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 03-01-1930, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874397:mpeg21:p008
FERDINAND BOLSTRAAT 54. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-09-1930, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858634:mpeg21:p012
Au bon Marche, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 02-03-1934, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581053:mpeg21:p00004
Taschenmacher, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 07-09-1934, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874535:mpeg21:p015
|MEDEDEELINGEN VAN DE ADMINISTRATIE DE NIEUWE „HEMA”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 01-07-1938, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874630:mpeg21:p005
Ameco, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 17-04-1941, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318151:mpeg21:p012
besteldienst Ferdinand Bol, Advertentie. “Het joodsche weekblad : uitgave van den Joodschen Raad voor Amsterdam”. Amsterdam, 13-03-1942, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010318309:mpeg21:p012
Stadsarchief Amsterdam, Judic Tak, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 800
Stadsarchief Amsterdam, Elias Piller, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1723
illustratie:
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Ferdinand Bolstraat. 1902. Collectie Stadsarchief Amsterdam: prentbriefkaarten. 010137000638
I. N. Cohen, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 13-09-1901, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874109:mpeg21:p006
Wiener Chic, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 06-09-1907, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872637:mpeg21:p010
Querido, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-03-1909, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 20-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872681:mpeg21:p008
Nabarro, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 05-06-1914, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859516:mpeg21:p003
E. H. Kuijt, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 09-11-1917, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000569157:mpeg21:p00004
E H Kuijt, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 12-04-1929, p. 14. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578015:mpeg21:p00014
goppe, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 29-07-1938, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 21-01-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874634:mpeg21:p007
gepubliceerd:
21 januari 2022
laatst bijgewerkt:
5 juni 2022