Henny de Haas in (oud?) Valkeveen

hennydehaasToen wij nog in Amsterdam woonden hadden mijn ouders vrienden, de familie de Haas. Hennie was de jongste dochter en min of meer mijn vriendinnetje, een paar jaar ouder dan ik. De familie had een keten van broodjeszaken door geheel Amsterdam.

In de familie was ook een heer Maloïtz, hij trad op als illusionist in theaters. Ik weet niet of hij tot de familie behoorde, aangetrouwd was of vriend, maar was bijna altijd te vinden in de woning van de familie. Ook is mij onbekend of Maloïtz zijn artiestennaam was. In het begin van de oorlog, toen wij al in Vlaardingen woonden, hebben wij hen in 1940 of ’41 nog eens opgezocht. Ook Maloïtz was aanwezig en de stemming was somber vanwege de maatregelen die de bezetter begon te nemen. Mijn moeder heeft nog voorgesteld om Henny met ons mee te nemen naar Vlaardingen tot na de oorlog maar men wilde bij elkaar blijven. Kort daarna is Maloïtz opgepakt en hoorde mijn vader al snel dat hij, in handen van de Duitsers, was overleden. Mijn vader ging er toen al direct van uit dat hij was vermoord. Daarna hebben wij ook van de familie niets meer vernomen.

Na de oorlog is mijn vader op zoek gegaan naar de familie en vernam dat alleen Henny het had overleefd, maar het was niet bekend waar ze zich bevond. In het dodenboek in Westerbork staat, naar onze mening, de hele familie aangegeven, behalve Henny. Er bestaat een boek over de Jodenvervolging in Nederland waarin een foto van Maloïtz staat. Helaas weet ik de titel niet meer. De foto op deze pagina is genomen in 1935, in een speeltuin in Valkeveen. Op de schommel, van rechts naar links, ikzelf (ca. 5 jaar oud), Henny en tegenover ons een Joodse tweeling, waarschijnlijk ook vriendinnen van Henny. Informatie over Henny, maar ook over de tweeling, is welkom via deze link.

haasdehennie2Opgelost
Na twee jaar zoeken kan er geconstateerd worden dat het zeer waarschijnlijk om het volgende gezin gaat:

Vader David de Haas, geboren op 7 april 1893 te Amsterdam, trouwde op 12 november 1919 te Amsterdam met Clara Nord, geboren op 10 december 1899 te Amsterdam.
Op de persoonskaart van Clara bij het Stadsarchief van Amsterdam staat ‘exploitant van cafetaria’s’ en tevens blijkt dat Clara Nord de oorlog overleefd heeft.
Het gezin heeft op de volgende adressen gewoond: Nieuwe Kerkstraat 83, Nieuwe Prinsengracht 18 (vanaf 1925) en Nicolaas Witsenstraat 11huis vanaf juni 1935.
Op 15 december 1943 staat aangetekend op de gezinskaart dat het gezin in Westerbork is ingeschreven.
David de Haas is op 15 januari 1945 te Bergen-Belsen vermoord. Op zijn persoonskaart staat dat hij slager was en ‘medewerker van de vleeschdistributie voor de Joodse Raad’.
David en Clara hadden een dochter, Hendrina (Henny) de Haas, geboren op 11 maart 1924 te Amsterdam.

haasdehennie3Na de oorlog
Na de oorlog komen moeder Clara en Hendrina terug in Amsterdam, waar ze op de Nicolaas Witsenkade 13hs gaan wonen. Daar wonen ze tot 7 maart 1946, dan gaan ze naar de Amstelstraat 19-2 en op 3 juli 1947 naar de Scheldestraat 70-3. Uiteindelijk vertrekt moeder op 22 juni 1955 naar de Verenigde Staten.
Dochter Henny is al een jaar eerder naar de Verenigde Staten gegaan en ging in San Francisco wonen, de stad waar ze altijd van gehouden heeft. Hendrina trouwde op 14 december 1946 met Hendrik Damen die ze al in Amsterdam kende, een huwelijk dat 49 jaar zou duren tot de dood van Henk in 1994. Henny en Henk kregen twee dochters, Madeleine en Patty en in 2008 had Henny drie kleinzoons. Henny overleed op 19 mei 2008 in San Francisco.

Slagerij vader
David de Haas had een slagerij en een eethuis. Aan het begin van de oorlog exploiteerde David met zijn broer Jacob de Haas het bedrijfspand aan de Amstelstraat 23 als broodjeszaak. Zij hadden ook zaken op de Ceintuurbaan 274, de Weesperstraat 94, Blasiusstraat 1 en Thorbeckeplein 12. De echtgenote van David, Clara Nord, wilde na de oorlog in de Amstelstraat haar zaak heropenen. Dat werd geweigerd omdat de vergunning van degene die er na De Haas een café had geëxploiteerd niet was ingetrokken. In ruil voor haar vier oude vergunningen moest Clara Nord genoegen nemen met een nieuwe vergunning voor een (1) zaak in de Leidsestraat. Die vergunning verpachtte zij vervolgens.
Meer informatie, onder meer over de cafetaria’s en over de tweeling op de foto, blijft welkom via deze link.
 
 
bron:
Met dank aan M Stoffelen
stadsarchief Amsterdam, gezinskaart David de Haas, Clara Nord
www.joodsmonument.nl (geraadpleegd 3 maart 2015)
Arnoldussen, Paul en Jolande Otten, De borrel is schaarsch en kaal geworden (Amsterdam 1994) p. 155, informatie over de slagerij en de broodjeszaken
Marin Independent Journal, 25 mei 2008, obituary Hendrina “Henny” Damen.
 
foto:
met dank aan Kees Wind
 
gepubliceerd:
27 april 2016
 
laatst aangepast:
18 september 2021