Jacob Peekel werd in Amsterdam geboren en zijn levensverhaal kende een dramatisch einde. Wat is het verhaal?
Jacob Peekel werd op 4 september 1911 in Amsterdam geboren als zoon van hulprabbijn, rabbinaal toezichthouder en in 1928 marktkoopman Simon Peekel (Amsterdam, – Sobibor, ) en Hendrina Mendels (Lemsterland, – Sobibor, ). Voor de Tweede Wereldoorlog woonde het gezin op de Marcusstraat 10a-1 in Amsterdam, in februari 1941 op de Marcusstraat 7-1. Jacob had drie oudere zussen, Rebecca (Amsterdam, – Sobibor, ), Elisabeth (Amsterdam, – Sobibor, ) en Rozette (Amsterdam, – Auschwitz, ).
Volgens de kaart van de Joodsche Raad werd Jacob op 7 augustus 1945 gerepatrieerd uit Frankrijk. Het lijkt er op dat hij vluchtte vanuit bezet Nederland en de oorlog overleefde in de omgeving van Bordeaux. Bij zijn terugkeer woonde Jacob eerst op de Nieuwe Keizersgracht 59, op 31 oktober 1945 werd hij ingeschreven in Maastricht op de Pater Lemmensstraat 21 en in december 1946 keerde hij terug naar Amsterdam. Bij zijn terugkeer ging hij wonen op de Muiderstraat 35-1 om vervolgens in mei 1949 op alijah (emigratie naar Israël) te gaan en zich in Haifa te vestigen.
Zijn vertrek uit Nederland was niet meer dan logisch. Zijn zussen en ouders waren vermoord en Jacob moet zich ontheemd hebben gevoeld. Een nieuwe start in de jonge staat Israël zag hij, zoals velen, als oplossing. Maar het duurde niet lang. Jacob keerde in oktober 1949 terug naar Amsterdam en ging op de Lekstraat 80-1 wonen. In april 1952 keerde Jacob terug naar Maastricht en ging wederom op de Pater Lemmensstraat 21 wonen. Jacob werd textielhandelaar/marktkoopman in Maastricht.
Bij een bezoek in 2022 aan de Pater Lemmensstraat bleek dat er een familie woont waarvan de 82-jarige man Jacob Peekel vrij goed gekend heeft. Hij omschrijft Jacob als een heel nette man, altijd goed verzorgd en doorgaans in kostuum. Jacob was vrijgezel en woonde op een kamer bij de familie Woezik. Deze mensen hadden geen kinderen en stelden daarom woonruimte beschikbaar, deze was nogal schaars in Maastricht in die periode.
Op 5 maart 1958 werd het levenloze lichaam van Jacob uit de Maas opgedregd. Jacob was sinds half januari 1958 vermist en bleek verdronken. De precieze toedracht was niet bekend, hoewel in de familie Peekel wordt gesteld dat Jacob zelfmoord pleegde.
Begraafplek
Alle verhalen wijzen er op dat Jacob Peekel begraven werd op de Joodse begraafplaats in Grevenbicht in Sittard-Geleen, plaatselijk bekend als ‘De Jodenberg’. Op 3 september 2023 is er op deze begraafplaats een gedenksteen voor Jacob Peekel onthuld en een plaquette die over de begraafplaats gaat.
bron:
Jacob Peekel, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 624.
Simon Peekel, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 624.
Jacob Peekel, kaart Joodsche Raad via Arolsen Archives, 130351641 – Jacob PEEKEL.
Jacob Peekel, Regionaal Historisch Centrum Limburg, 12.131 Burgerlijke Stand in Limburg: Amby-Wijnandsrade, 1951-1960, inventarisnummer 2896.
Vermiste Maastrichtenaar verdronken. “Twentsch dagblad Tubantia”. Enschede, 06-03-1958, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 11-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMHCO02:163767005:mpeg21:p00007
emails C. Peeters d.d. 10, 11 juni, 21 juni en 9 oktober 2022
Met dank aan R. Vis (email 13 juni 2022).
met dank aan T. Sofer (email 20 juni 2022)
email C. Peeters d.d. 21 juni 2022
email C. Peeters d.d. 9 oktober 2022
facebook, bericht Jac Lemmens op Joodse geschiedenis in Nederland, 3 september 2023.
Simon Peekel, Stadsarchief Amsterdam, Marktkaarten, archiefnummer 30187, inventarisnummer 18.
illustratie:
Vermiste Maastrichtenaar verdronken. “Twentsch dagblad Tubantia”. Enschede, 06-03-1958, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 11-06-2022, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMHCO02:163767005:mpeg21:p00007.
Simon Peekel, Stadsarchief Amsterdam, Marktkaarten, archiefnummer 30187, inventarisnummer 18.
gepubliceerd:
11 juni 2022
laatst bijgewerkt:
4 september 2023