De Noorderstraat dankt haar naam aan de de voormalige buurt Noordse Bos (Noortsche Bos) tussen de Reguliersgracht en de Spiegelgracht. Een aantal huizen behoort tot de wevershuizen naar een model van Philips Vingboons. Voor de bouw van deze huizen werd hout gebruikt uit Noorwegen en Zweden. De bebouwing laat gebouwen zien uit ver uiteenlopende stijlperioden. De wevershuisjes van de nummers 4 tot en met 46 dateren nog uit de tijd dat de buurt werd ingericht, terwijl de huizen met huisnummers 39a tot en met 55 rond 1990 werden gebouwd en een nauwelijks tien jaar oude speelplaats lieten verdwijnen. Een aantal panden is teruggerestaureerd, zo kreeg huisnummer 39 in 1975 een gerestaureerde voorgevel. Het complex op de hoek met de Reguliersgracht dateert van 1929.
Noorderstraat 20 – Informatiebureau tot Bescherming van Vrouwen en Meisjes
In 1905 woonde op dit adres G. Velthuysen, secretaris van het Informatiebureau tot Bescherming van Vrouwen en Meisjes. Ook in het Nieuw Israëlietisch Weekblad werd aandacht aan dit initiatief geschonken.
Noorderstraat 58 – Ro Mogendorff
Tijdens de oorlog zat Ro Mogendorff hier ondergedoken. Ze bleef er tot in 1947 wonen.
Noorderstraat 62 – Levensrecht
De redactie van het maandblad Levensrecht, voor Vriendschap en Vrijheid, was op dit adres gevestigd. Het was het eerste maandblad voor homoseksuelen, en wist in haar publicaties precies binnen de toen nauwe grenzen van de wet te manoeuvreren. Op dit adres woonde vanaf april 1939 Johann Heinrich (‘Han’) Diekmann.
Noorderstraat 62h – Joseph van Gelder
Tijdens de oorlog woonde hier broodbezorger Joseph van Gelder (Amsterdam, – Wiesau, ).
Noorderstraat 64 – Wouter Hendricus Kuit
Op 3 februari 1910 overleed hier Wouter Hendricus Kuit, bijna 43 jaar oud. Hij liet zijn vrouw en kinderen achter.
Noorderstraat 80a-1 – Gertrud Edith Hirsch Jacoby
Hier woonde tijdens de oorlog Gertrud Edith Hirsch Jacoby (Breslau, – Sobibor, ).
Noorderstraat 80a-1 – Martin Kiwi
Vanaf januari 1940, en vele jaren daarna, woonde Martin Kiwi (Schwerzens, 27 maart 1905 – 1975) en zijn echtgenote Marta Erna (Martel) Laske (Steindorf, 30 november 1909) op dit adres.
In juli 1936 kwam hij vanuit Breslau (nu het Poolse Wroclaw) naar Amsterdam, zijn aanstaande vrouw volgde later. Hun huwelijk werd voltrokken in Brussel op 19 februari 1938. Voordat zij hier gingen wonen, verbleven zij op verschillende adressen. Hij droeg een ster. Door hun gemengde huwelijk kon hij nog werken en is deportatie voorkomen. Zijn overige familie had die mogelijkheid later niet meer, deportaties of onderduik tot gevolg. Hij is twee keer opgepakt, zijn echtgenote heeft hem de eerste keer kunnen vrij krijgen bij de Gestapo in de Euterpestraat, de tweede keer haalde zij hem op uit de gevangenis aan de Weteringschans. Martin had een meubelfabriek op de Nieuwe Looiersstraat 120-122.
Noorderstraat 95 – meubelfabriek Kleine & Wickers
De meubelfabriek van Kleine & Wickers was hier in 1937 gevestigd.
bron:
algemene informatie via Wikipedia (geraadpleegd 8 december 2019).
www.joodsmonument.nl, lemma Joseph van Gelder (geraadpleegd 8 december 2019).
www.joodsmonument.nl, lemma Gertrud Edith Hirsch Jacoby (geraadpleegd 8 december 2019).
“informatiebureau.”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1905/09/22 00:00:00, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 08-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871804:mpeg21:p006.
“Familiebericht”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1910/02/11 00:00:00, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 08-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010859499:mpeg21:p006.
“Advertentie Kleine & Wickers”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1937/06/18 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 08-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872962:mpeg21:p007.
Martin Kiwi, met dank aan Leo Kiwi (email 15 mei 2023).
Martin Kiwi, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 1553.
illustratie:
“Advertentie Kleine & Wickers”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 1937/06/18 00:00:00, p. 7. Geraadpleegd op Delpher op 08-12-2019, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010872962:mpeg21:p007.
Stadsarchief Amsterdam, beeldbank. Noorderstraat 88-86. 10 augustus 1939, 010009003059.
gepubliceerd:
8 december 2019
laatst bijgewerkt:
13 april 2025