Abraham Meijer Wolder en Conrad Nathan Cohen waren de vennoten in de diamantslijperij Cohen & Wolder die gevestigd was op de Rapenburgerstraat 42. Het was een Joodse onderneming in de belangrijke diamantindustrie. De akte voor deze vennootschap werd getekend op 3 oktober 1888 bij de bekende Amsterdamse notaris J. P. Jukkenekke. De onderneming was vanaf 1 juli 1888 actief.
Goudsmit Conrad Nathan Cohen (Emmerik, 15 maart 1832) was op 22 januari 1857 gehuwd met Roosje Saphier (Amsterdam, 24 februari 1840). Roosje en Conrad hadden de volgende kinderen: David (Haarlem, – Amsterdam, ), Elisabeth (Haarlem, – Auschwitz, ), Jacob (Amsterdam, 1 april 1866), Julius Conrad (Amsterdam, 14 februari 1868), Abraham Conrad (Amsterdam, 18 januari 1873), Nathan (Amsterdam, 18 februari 1876) en Margaretha (Amsterdam, – Auschwitz, ). Het gezin woonde onder andere op de Plantage Franschelaan (Henri Polaklaan) 7, Plantage Kerklaan 9 en de Spinozastraat 25hs.
Abraham Meijer Wolder (Amsterdam, 5 mei 1846) was niet alleen ondernemer in de diamantindustrie, in de archiefkaarten wordt hij ook genoemd als ‘makelaar in assurantiën’. Hij huwde op 7 maart 1867 met Henriëtte Saphier (Amsterdam, 4 april 1846). Henriette was een zus van Roosje, de echtgenote van Conrad Nathan Cohen. Abraham en Henriëtte kregen de volgen kinderen: Judith (Amsterdam, – Sobibor, ), Salomon (Amsterdam, 15 november 1869), Meijer (Amsterdam, – Amsterdam, ), Elisabeth (Amsterdam, – Sobibor, ), Jacob Hijman Abraham (Amsterdam, 22 februari 1876), Samuel (Amsterdam, 17 maart 1879) en Rosa (Amsterdam, – Auschwitz, ). Het gezin woonde onder andere op de Plantage Kerklaan 7, Plantage Parklaan 22hs en de Plantage Kerklaan 1hs.
De onderneming verhuurde slijpmolens aan diamantslijpers, er werd een advertentie uit 1892 teruggevonden. In december 1896 verscheen er een bericht dat de fabriek elektrisch verlicht zou gaan worden. De installatie zou worden verzorgd door N. M. Springer van de Nieuwe Herengracht 199. Hij verzorgde ook de elektrische verlichting van de Parkschouwburg. Voor deze verlichting moest ook een dynamo worden geplaatst in de fabriek, waarvoor een verzoekschrift bij de gemeente werd ingediend.
Protesten
Op 19 december 1894 kwam het tot protesten van de diamantwerkers in Amsterdam. Rond negen uur hadden zich zo’n 1500 diamantwerkers verzameld op het Jonas Daniel Meijerplein, het aantal liep in de loop van de ochtend op tot 3000. Het doel van het protest was om de fabrieken te bezoeken waar diamantwerkers onder het minimumloon werkten en om de werknemers daar over te halen om te gaan staken. Vanaf het Jonas Daniel Meijerplein zette zich de stoet in beweging en als allereerste werden de de fabriek van Van Moppes op de Plantage Middenlaan bezocht. Van Moppes had politiebewaking ingeschakeld en acht man politie stond voor de deur. Daarna ging men naar de Nieuwe Achtergracht en vervolgens naar de Rapenburgerstraat naar de fabriek van Metz. Vervolgens naar de fabriek van Cohen & Wolder. Deze onderneming was dus ook een onderneming waar onder het minimumloon werd gewerkt. De stoet ging verder door de stad en verschillende slijperijen werden nog bezocht.
Sociale betrokkenheid
Zowel Conrad als Abraham waren actief voor gezinnen in financiele nood. Zo verscheen hun naam onder een advertentie waarin tot steun werd opgeroepen voor een weduwe met kinderen, een advertentie die als eerste ondertekend werd door rabbijn J. M. Content.
Gebroeders Cohen
Volgens een krantenbericht over een jubilaris in de onderneming was in 1908 de onderneming veranderd. Wolder had hem verlaten en het bedrijf ging verder onder de naam ‘Gebroeders Cohen’.
bron:
oprichting, Advertentie. “De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad”. ‘s-Hertogenbosch, 08-10-1888, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010267841:mpeg21:p004.
Abraham Meijer Wolder, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 134.
Conrad Nathan Cohen, Stadsarchief Amsterdam, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 70.
Verhuur, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 29-04-1892, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000564003:mpeg21:p00003.
ALLERLEI. Diamantbewerkers.. “De Maasbode”. Rotterdam, 20-12-1894. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB04:000165982:mpeg21:p002.
Henriëtte Saphier, Stadsarchief Amsterdam, Bevolkingsregister 1853-1863, archiefnummer 5000, inventarisnummer 286.
weduwe, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 19-06-1896, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858487:mpeg21:p003.
verlichting. “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 02-12-1896, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010127493:mpeg21:p002.
dynamo, “Algemeen Handelsblad”. Amsterdam, 13-12-1896, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010127516:mpeg21:p002.
Jubilea.. “De Telegraaf”. Amsterdam, 24-04-1908, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:110555677:mpeg21:p006
illustratie:
Verhuur, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 29-04-1892, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 12-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000564003:mpeg21:p00003.
gepubliceerd:
12 december 2023
laatst bijgewerkt:
12 december 2023