In 1926 werd in Amsterdam de zang- en toneelvereniging Hassemiegim Besjierim opgericht. De doelstelling van de vereniging was het gratis meewerken bij weldadigheidsuitvoeringen en het spelen in ziekenhuizen en andere instellingen.
| D. Ricardo was mogelijk David Ricardo (Amsterdam, 25 december 1905 – Rishon le Zion, 13 april 1982. David was in zijn jeugd lid van de Mizrachistische jeugdbeweging. Hij werd dirigent van het synagogaal koor Santo Servicio van de Portugese Synagoge en hij gaf chazanoet les op Portugese godsdienstschool. |
De belangeloze optredens werden vaak uitgevoerd. Maar wanneer er iets te vieren was voor het koor zelf, dan werd dat ook gedaan. Ter gelegenheid van het eenjarig bestaan werd op zondag 18 december 1927 een feestavond georganiseerd die onder leiding stond van de heren S. S. Rimini sr. (Simon Rimini, Amsterdam, – Auschwitz, ) voor toneel en D. Ricardo voor zang. De vereniging trad regelmatig op. In de bronnen zijn optredens terug te vinden zoals op 19 februari 1928 in De Joodsche Invalide, op 18 maart 1928 op een Poerim-kinderfeestje in Concordia, voor Groot-Betsalel op 30 december 1930 in Concordia op het Weesperplein en dergelijke.
Rond 1929 werd Emanuel Plukker (Amsterdam, – Seibersdorf, ) dirigent van het koor. In het begin van de oorlog woonde hij op de Smitsstraat 19-3, daarvoor op de Tugelaweg 86-2, alwaar regelmatig de koorrepetities gehouden werden. Maar ook op de Nieuwe Amstelstraat 5, bij David Ricardo, werden regelmatig repetities gehouden. Verder komt vanaf 1930 ook het adres Oudeschans 7 naar voren.
In 1930 bestond het koor vier jaar en dit werd in december van dat jaar gevierd met een propaganda-avond in de Handwerkers Vriendenkring op de Roetersstraat 34. Het was een avond met koorzang, voordrachten en toneelstukjes. Het toneelstuk ‘seideravond’ van rabbijn Meijer de Hond werd uitgevoerd.
Het eerste lustrum, 11 december 1931, werd op 24 januari 1932 gevierd met een grote feestavond, wederom in de Handwerkers Vriendenkring. Er waren optredens van het koor onder leiding van Emanuel Plukker en een optreden van de cabaretier Henri Marchand, het pseudoniem van Mr. Isaac Coopman die op de Plantage Middenlaan 88 woonde.
Vanaf circa 1931 waren veel van de repetities in ‘Gebouw Zonneveld’ op de Plantage Middenlaan 70 / hoek Plantage Badlaan. Het pand was waarschijnlijk een café, vernoemd naar Lourentius en zijn zoon Hendrik Zonneveldt. Oppervoorzanger I. E. Maroko verleende zijn medewerking met zijn begeleider S. H. Englander, en zowel de zang- als de toneelvereniging van Hassemeigim Besjierim traden op.
Op 18 december 1932 was er weer een viering, nu van het zesjarig bestaan. Deze viering vond plaats in het ‘Gebouw voor den werkenden Stand’ op de Kloveniersburgwal. In januari 1934 werd er besloten om een jeugdafdeling voor jongeren van 12 tot 17 jaar op te richten met een contributie van ƒ 0,10 per week. Op 11 maart 1934 was de oprichtingsavond van ‘Jong Hass’, in de grote zaal van ‘Concordia’ op het Weesperplein.
Op 28 januari 1934 was er een grote feestavond van Hassemeigim in de Handwerkers Vriendenkring. Chaja Goldstein, een Oost-Joodse voordrachtskunstenares, werkte aan deze avond mee.
In september 1934 schonk de vereniging een Thoramantel aan De Joodsche Invalide. Al een tijd werden de sjabbosmiddagdiensten gehouden in de synagoge van de Joodsche Invalide en de vereniging vond het tijd om iets terug te doen.
In 1935 traden, voor het eerst, de Jong-Hass-Girls op, te weten Liesje Blitz, Betty Englander, Liesje de Jong en Lientje Witteboon, die dansen uitvoerden terwijl ze begeleid werden op de piano door Catharina de Liever. Op 2 april 1935 verleende Oberkantor Gershon Sirota (1873 – 1943) uit Warschau zijn medewerking aan een buitengewone feestavond in de grote concertzaal van Krasnapolsky. Ook violist Sam Swaap (Amsterdam, 15 oktober 1888 – Den Haag, 8 november 1971) was van de partij en het kinderkoor onder leiding van Jacob Hamel. Door ziekte van Gershon Sirota werd de feestavond verplaatst naar 20 mei, de violist die er nu optrad was Jo Juda. De commentaren op het concert waren lovend.
Op 14 september 1935 werd een nieuw clublokaal voor de vereniging geopend, op de Plantage Muidergracht 5, in de kleuterschool van de vereniging Kennis en Godsvrucht. Op 15 oktober 1935 zongen de kinderen van ‘Jong-Hass’ voor de kinderen van het meisjesweeshuis op de Rapenburgerstraat.
Op 2 maart 1936 was er weer een feestavond van de vereniging. Deze avond werd georganiseerd in de Wintertuin van Krasnapolsy en medewerking werd verleend door de radio-reporter Han Hollander, violist Sam Swaap, vertolker van het Joodse lied S. Friedman en het gemengd- en mannenkoor van de vereniging.
Op 24 maart 1936 was het de beurt aan de jeugd van de vereniging, toen ook zij een feestavond hadden waarbij ca. 100 jeugdleden aanwezig waren en de goochelaar Ben Ali Libi optrad.
Bestuur
in januari 1929 was Ph. de Groot voorzitter. In 1930 was Jacob Roos (Amsterdam, – Auschwitz, 4) de secretaris en het secretariaat was gevestigd te zijner huize op de Nieuwe Amstelstraat 5. In 1930 werd M. Mossel de voorzitter.
In oktober 1932 werd mejuffrouw Catharina de Liever (Amsterdam, 10 april 1911 – Sobibor, 23 juli 1943) de secretaris en het secretariaat werd op de Weesperstraat 80hs gevestigd en in 1933 werd gemeld dat J. Prins de penningmeester was. In 1934 verscheen het bericht dat M. Muller en M. Overste bestuursleden waren. In januari 1936 ging het secretariaat van de vereniging weer naar Jacob Roos op de Nieuwe Amstelstraat 5.
In maart 1933 werd de heer I. Gans erevoorzitter van de organisatie. Gans had veel voor Hassemeigim gedaan en in de korte tijd van zijn bemoeienis was het koor aanmerkelijk gegroeid. Gans had het mogelijk gemaakt dat elke maand een verenigings-orgaan werd uitgegeven. Gans gaf aan het fijn te vinden iets te kunnen doen voor de Joodse jeugd. Isaac Gans (Amsterdam, 15 februari 1890 – Amsterdam, 22 november 1938) was zeer actief voor de Joodse samenleving en directeur van de Joodsche Invalide. Gans bekleedde deze functie tot zijn overlijden. Eind december 1938 hield Hassemeigim Besjierim een rouwdienst voor Isaac Gans.
In 1936 werd het bestuur gevorm door voorzitter Jacob Roos, secretaresse mejuffrouw B. Mol, penningmeester J. Prins en het secretariaat was gevestigd op de Lepelstraat 4. B. Mol bleef tot de eerste helft van 1938 secretaresse. Het secretariaat van Jong-Hass was gevestigd op de Swammerdamstraat 56.
Op 31 januari 1937 werd met een speciale dienst op Sjabbat in de synagoge van het Beth Hamidrasj het tweede lustrum gevierd. De heer I. Roeg trad op als voorzanger (chazzan), evenals het koor van de vereniging onder leiding van de heer Plukker. Verder werd er een gelegenheidsrede uitgesproken door de heer Levie (L. D.) Staal (Sneek, 26 februari 1874 – Sobibor, 4 juni 1943), predikant bij het Beth Hamidrasj en hoofdredacteur van het Nieuw Israëlietisch Weekblad.
In hetzelfde jaar op 4 april, werd er door de vereniging een revue georganiseerd in Bellevue. Ook dit was in het kader van het jubileum.
In maart 1940 was er een Rasjie-herdenking in Haarlem. Het was tevens het laatste krantenbericht waar de vereniging in genoemd werd, Hassemeigim Besjierim verleende medewerking aan de herdenking.
bron:
KUNST. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-12-1927, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579041:mpeg21:p00010.
HASSEMEIGIM BESJIERIM IN „DE JOODSCHE INVALIDE”.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-02-1928, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858044:mpeg21:p003.
Concordia, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 23-03-1928, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000579055:mpeg21:p00002.
Emanuel Plukker, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 639.
Koorrepetitie, VEREENIGINGSLEVEN. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 21-11-1930, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858644:mpeg21:p002.
Mossel, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 11-12-1930, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000578102:mpeg21:p00002.
DE LEDEN DER SYMPATHIEKE VEREENIGING „HASSEMEIGIM BESJIERIM”, die zich geheel gewijd hebben aan het geven van kunstavonden in ziekenhuizen, gestichten en voor liefdadige doeleinden.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-12-1930, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858647:mpeg21:p004.
JOODSCHE VEREENIGING BETSALEL.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 26-12-1930, p. 15. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858649:mpeg21:p015.
S S Rimino, Stadsarchief Amsterdam, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 675.
UITGAAN HASSEMEIGIM BESJIERIM.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-12-1930, p. 3. Geraadpleegd op Delpher op 17-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858647:mpeg21:p003.
Eerste lustrum, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-01-1932, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874736:mpeg21:p002.
Henri Marchand, “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 22-01-1932, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000586047:mpeg21:p00001.
Plantage Middenlaan 70, Stadsarchief Amsterdam, Woningkaarten, archiefnummer 5445, inventarisnummer 275.
De Liever, JOODSCHE ZANG- EN TOONEELVEREEN. „HASSEMEIGIM BESJIERIM”.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-10-1932, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874801:mpeg21:p005.
Zes jaar, HASSEMEIGIM BESJIERIM.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-11-1932, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874805:mpeg21:p002.
Englander, UITGAAN HASSEMEIGIM BESJIERIM. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 23-12-1932, p. 16. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874809:mpeg21:p016.
Installatie van den heer I. Gans Als Eere-Voorzitter van de Vereen. „Hassemeigim Besjierim”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 24-03-1933, p. 12. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874822:mpeg21:p012.
JAARVERGADERING „HASSEMEIGIM BESJIERIM”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 11-10-1933, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874867:mpeg21:p002.
INGEZONDEN STUKKEN AAN DE JOODSCHE JEUGD!. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-01-1934, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874880:mpeg21:p010.
Goldstein, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 19-01-1934, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581047:mpeg21:p00004.
Jong Hass, HASSEMEIGIM BESJIERIM.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 09-02-1934, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874834:mpeg21:p001.
Een geschenk van Hassemeigim Besjierim aan De Joodsche Invalide. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 28-09-1934, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874538:mpeg21:p002.
Thoramantel, STADSNIEUWS.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 28-09-1934, p. 1. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000581083:mpeg21:p00001.
HASSEMEIGIM BESJIERIM Afd. Jong-Hass. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-01-1935, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874555:mpeg21:p010.
Sirota, HASSEMEIGIM BESJIERIM. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-03-1935, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874563:mpeg21:p002.
Sirota, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 28-03-1935, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582005:mpeg21:p00008.
Sirota, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-05-1935, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582012:mpeg21:p00008.
concert,”Het volk”. Amsterdam, 21-05-1935, p. 11. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB15:000887032:mpeg21:p00011.
Opening nieuw clublokaal van „Hassemeigim Besjierim”. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-09-1935, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871425:mpeg21:p010.
„Hassemeigim Besjierim” in het Ned. Isr. Weisjesweeshuis. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-10-1935, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871429:mpeg21:p002.
Roos, HASSEMEIGIM BESJIERIM. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 10-01-1936, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871440:mpeg21:p005.
Feestavond, HASSEMEIGIM BESJIERIM. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 14-02-1936, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871445:mpeg21:p006.
Feestavond, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 27-02-1936, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582053:mpeg21:p00004.
JEUGDAVOND HASSEMEIGIM BESJIERIM. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 27-03-1936, p. 5. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871401:mpeg21:p005.
Bestuur, STADSNIEUWS.. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 24-12-1936, p. 10. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582096:mpeg21:p00010.
Revue, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 26-03-1937, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871390:mpeg21:p008.
Mol, AMSTERDAM. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-06-1938, p. 9. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000580068:mpeg21:p00009.
Gans, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-11-1938, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874651:mpeg21:p006.
RASJIE-HERDENKING.. “Haarlem’s dagblad”. Haarlem, 16-03-1940, p. 26. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010989094:mpeg21:p026
illustratie:
DE LEDEN DER SYMPATHIEKE VEREENIGING „HASSEMEIGIM BESJIERIM”, die zich geheel gewijd hebben aan het geven van kunstavonden in ziekenhuizen, gestichten en voor liefdadige doeleinden.. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 12-12-1930, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 22-12-2023, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010858647:mpeg21:p004.
Eerste lustrum, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 22-01-1932, p. 2. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874736:mpeg21:p002.
Sirota, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 16-05-1935, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 21-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582012:mpeg21:p00008.
Feestavond, Advertentie. “Centraal blad voor Israëlieten in Nederland”. Amsterdam, 27-02-1936, p. 4. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000582053:mpeg21:p00004.
Revue, Advertentie. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 26-03-1937, p. 8. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010871390:mpeg21:p008.
Gans, Familiebericht. “Nieuw Israelietisch weekblad”. Amsterdam, 25-11-1938, p. 6. Geraadpleegd op Delpher op 22-02-2024, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010874651:mpeg21:p006.
gepubliceerd:
22 februari 2024
laatst bijgewerkt:
22 februari 2024