Het Weesperplein heeft een aantal sporen van de geschiedenis van Joods Amsterdam. De Joodse Invalide is nu het gebouw van de GGD, een snackbar aan die zijde van de straat is een voormalige synagoge en de Diamantbeurs (Beurs voor den Diamanthandel), ontworpen door G. van Arkel (1858 – 1918), is net zo mooi als ten tijde van de opening.
Op 12 december 1910 werd de eerste steen gelegd door burgemeester Jhr. Mr. Dr. Antonie Roëll. Nog geen jaar later, op 18 september 1911, werd het gebouw geopend door Minister Talsma van Landbouw, Nijverheid en Handel. Tot 1989 zou dit gebouw in gebruik blijven van de vereniging.
Met de grondige verbouwing in 2019 tot Capital C is veel veranderd en is een deel van de oude luister van het gebouw teruggebracht, onder meer te zien bij de monumentale trap.
Het bouwen van de beurs aan het begin van de vorige eeuw was een groots project. Het was een noodzakelijk project, want de verkoop van diamant die tot die tijd geschiedde in cafés rond het Rembrandtplein. En dit moest gestroomlijnder, veiliger en gereglementeerder. Het leidde tot de oprichting in 1889 van de ‘Vereeniging Beurs voor den Diamanthandel’ en deze vereniging nam het initiatief tot de oprichting van de beurs.
De plaquette bij de ingang laat nog steeds trots de namen zien van de bestuursleden. A. de Paauw was voorzitter, J. A. de Hoop de vice-voorzitter, Is. E. Loonstein de secretaris, M. Bialosterski de 2e secretaris, H. Aronowitz de penningmeester en verder waren J. Teixeira de Mattos en M. Dwinger bestuursleden. Wie waren zij?
Aron de Paauw
Aron de Paauw (Amsterdam, – Amsterdam, ) was de voorzitter van de vereniging. Hij woonde op de Plantage Franschelaan 26bhs, de huidige Henri Polaklaan. Zijn vrouw en zes kinderen overleefden de oorlog.
J. A. de Hoop
J. A. de Hoop werd in 1863 geboren en overleed in Amsterdam op 2 december 1925.
Israël E. Loonstein. Israël Loonstein (Amsterdam, – Auschwitz, ) was een van de bestuursleden. Israël kwam uit een heel gewoon gezin, als kind groeide hij onder andere op op de Rapenburgerstraat 12. Hij woonde met zijn eigen gezin op de Linneausparkweg 72. Israël was gehuwd met Branca Speijer (Amsterdam, 15 februari 1863) en zij hadden de volgende kinderen: modiste Sara (Amsterdam, – Auschwitz, ), Marianna (Amsterdam, – Auschwitz, ), Emanuel (Amsterdam, – New York, ), Jacob (Amsterdam, 17 december 1894), Milka (Amsterdam, 8 februari 1897) en Herman Nathaniel Loonstein (Amsterdam, 8 oktober 1902 – New York, 1975).
Mozes Biallosterski
Dit was juwelier en koopman in diamant Mozes Aron Biallosterski (Amsterdam, 25 juni 1856 – Amsterdam, 17 april 1918), zoon van Guttmann Biallosterski en Elisabeth Schnitseler. In het bevolkingsregister worden verschillende spellingen aangehouden voor de achternaam. Verder is in het bevolkingsregister te lezen dat Mozes opgroeide op de Zwanenburgerstraat 53.
Mozes huwde met Elisabeth Duka (Rotterdam, 18 augustus 1860) en zij hadden zeven kinderen; Hanna (Amsterdam, 5 maart 1881), Tobias (Amsterdam, 17 januari 1883), Espérance (Amsterdam, 23 februari 1884), Henriëtte (Amsterdam, – Auschwitz, ), Grietje (Amsterdam, – Auschwitz, ), Samuel (Amsterdam, 30 maart 1890) en Akiba (Frits, Amsterdam, 4 november 1892 – Amsterdam, 31 januari 1922). Er is een foto te zien van Henriëtte via deze link. Tobias (1883) was de vader van verzetsman Tobias Biallosterski (1920).
Herman Aronowitz
Diamantsnijder en penningmeester van de Vereeniging Beurs voor den Diamanthandel Chaim (Herman) Aronowitz werd op 12 augustus 1865 geboren in Rusland. De plaats verschilt in de bronnen, er worden locaties als Neistadt, Neustadt, Dorbian en Romni genoemd. Herman kwam met zijn ouders Mendel en Rosa naar Nederland en trouwde met Rebecca Karlin (Maastricht, 2 april 1870). Samen kregen de in ieder geval de volgende kinderen: Celina (Amsterdam, 5 februari 1872), Max (Amsterdam, 22 juli 1898), Malwine (Amsterdam, – Hamburg, ) en Mozes (Amsterdam, 25 januari 1902). De woonadressen waren onder andere de Muiderstraat 9, Nieuwe Achtergracht 29-1 en Ruyschstraat 41-1. Herman overleed in Londen op .
J. Teixeira de Mattos
deze persoon moet nog worden uitgezocht
Marcus Dwinger
Vermoedelijk was dit makelaar in diamant Marcus Dwinger, die later met een zoon het bedrijf M. Dwinger & Zoon had. Het bedrijf was in 1938 gevestigd op de Brouwersstraat 6. Diamantkoopman Marcus Dwinger werd geboren in Leeuwarden op 31 juli 1870 en woonde op de Hogeweg 60 in de Watergraafsmeer. Marcus was gehuwd met Johanna Hendrika Catherina Cornelia Adriaens (Amsterdam, 14 december 1883).
bron:
Stadsarchief Amsterdam, Israël Loonstein, Bevolkingsregisters geannexeerde gemeenten, archiefnummer 5008, inventarisnummer 234
Stadsarchief Amsterdam, Israël Loonstein, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2085
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Loonstein (geraadpleegd 30 december 2020).
“De heer A. DE PAAUW, voorzitter van de”. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 1910/12/12 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003554069:mpeg21:p00001
Stadsarchief Amsterdam, Herman Aronowitz, Overgenomen delen, archiefnummer 5416, inventarisnummer 138
www.joodsmonument.nl, lemmata gezin Aronowitz (geraadpleegd 31 december 2020)
Stadsarchief Amsterdam, Mozes Bialosterski, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2336
www.maxvandam.info, lemmata gezin Biallosterski (geraadpleegd 31 december 2020).
Stadsarchief Amsterdam, Akiba Biallosterski, Militieregisters, archiefnummer 5182, inventarisnummer 4398
www.joodsmonument.nl, lemma Akiba Biallosterski via https://www.joodsmonument.nl/nl/page/431309/akiba-biallosterski (geraadpleegd 31 december 2020)
Stadsarchief Amsterdam, Mozes Aron Biallosterski, Bevolkingsregister 1853-1863, archiefnummer 5000, inventarisnummer 473
Stadsarchief Amsterdam, Mozes Aäron Biallosterski, Bevolkingsregister 1874-1893, archiefnummer 5000, inventarisnummer 2339
“Naamlijst voor den interlocalen telefoondienst 1938 : july. 1938”, Dwinger. [PTT, 1938. Geraadpleegd op Delpher op 31-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMMVC01:000000031:00037
Stadsarchief Amsterdam, Marcus Dwinger, Bevolkingsregisters geannexeerde gemeenten, archiefnummer 5008, inventarisnummer 229
Stadsarchief Amsterdam, Tobias Biallosterski, Archiefkaarten, archiefnummer 30238, inventarisnummer 65
juwelier Biallosterski, Weekblad van den Algemeenen Nederlandschen Diamantbewerkersbond, jrg 15, 1909, no 13, 26-03-1909. Geraadpleegd op Delpher op 05-08-2021, https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMIISG06:001438013:00001.
Overlijden Mozes Aron Baillosterski, Stadsarchief Amsterdam, https://archief.amsterdam/inventarissen/scans/5009/4.3.12.81/start/40/limit/10/highlight/6, met dank aan P. Beek.
aanpassingen Biallosterski met dank aan L. Bruijn (aug 2021)
illustratie:
“De heer A. DE PAAUW, voorzitter van de”. “De courant”. Amsterdam; Amsterdam, 1910/12/12 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 30-12-2020, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:003554069:mpeg21:p00001
gepubliceerd:
31 december 2020
laatst bijgewerkt:
28 februari 2023